Süveyş ve Panama Kanallarında Yaşanan Aksaklıkların Taşıma Maliyetlerine Etkisi
Uluslararası deniz taşımacılığını etkileyen aksaklıklar, küresel denizcilik ağlarını ve dünya ticaret haritasını yeniden şekillendirme potansiyeline sahiptir. Kasım 2023'te başlayan Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı'ndaki problemler, malların serbest dolaşımını ve iç içe geçmiş küresel tedarik zincirlerini riske atacak şekilde büyüme devam ediyor.
Deniz taşımacılığında Kızıldeniz'de ve Süveyş Kanalı'nda yaşanan sorunlar; Panama Kanalı'ndaki gemi geçişlerini hali hazırda kısıtlayan problemlerin ve Ukrayna'daki savaş nedeni ile Karadeniz'deki deniz taşımacılığında yaşanan aksaklıkların üzerine eklenmiştir.
Bu sorunların devam etmesi halinde, önemli uluslararası deniz su yollarındaki bu aksaklıklar küresel tedarik zincirlerinde daha büyük karışıklıklara neden olabilir.
Söz konusu aksaklıklar taşıma maliyetlerini de olumsuz yönde etkilemiştir.
Navlun oranları üzerindeki etkiler pazar segmentlerine göre değişiklik göstermekle birlikte; en çok tüketici ve imalat sanayi ürünlerini taşıyan konteyner taşımacılığı pazarı olumsuz yönde etkilenmiştir.
Diğer taraftan, dökme yük navlun oranları üzerindeki etki daha karışık olmuş; tanker oranları Ocak ayının ikinci yarısında keskin bir şekilde yükselirken, kuru yük, sıvılaştırılmış doğal gaz ve sıvılaştırılmış petrol gazı navlun oranları daha az etkilenmiştir.
Asya-Pasifik-Avrupa rotalarındaki konteyner navlunları Kasım 2023'ten bu yana önemli ölçüde yükseliş göstermiştir. Aralık 2023'ün son haftasında, ortalama konteyner spot navlun oranları 500 $ artmıştır. Bu tutar, şimdiye kadarki en yüksek haftalık artış olarak kaydedilmiştir. Şanghay'dan ortalama konteyner spot navlunları Aralık 2023 başı ile Şubat 2024 başı arasında iki kattan fazla (+ yüzde 122) artmıştır.
Şanghay'dan Avrupa'ya olan oranlar %256 artarak üç kattan fazla yükselmiştir.
Şanghay-Kuzey Avrupa rotası için Şanghay Konteyner Navlun Endeksi (SCFI) tarafından belirlenen spot navlun oranları 9 Şubat 2024'te TEU başına 2.648 dolar olarak gerçekleşerek Kasım 2023 başındaki rakamın üç buçuk katına ulaştı.
Navlun oranlarındaki artış Süveyş'i geçen rotalarda nispeten daha belirgin olsa da, Asya'dan Amerika Birleşik Devletleri'nin Batı Kıyısı'na giden rotalar gibi uzak yerlerde de dalgalanma etkileri hissedilmiştir.
Süveyş'ten geçmemesine rağmen, Amerika Birleşik Devletleri'nin Batı Kıyısı'na yönelik fiyatlar Kasım 2023 başından bu yana %130 oranında artmıştır.
Kuzey Amerika'nın Batı Kıyısı'na giden/gelen spot navlun ücretleri, Batı Kıyısı'nın Amerika Birleşik Devletleri'nin orta ve doğusundaki yerlere gidecek yükler için bir kara köprüsü (demiryolu) alternatifi sunması nedeniyle yükselmiştir. Şanghay'dan diğer varış noktalarına navlun oranlarında daha düşük artışlar gözlemlenmiştir.
Taşıma maliyetlerine ilişkin artış aşağıdaki grafikte net bir şekilde gözlemlenmektedir:
