24.02.2024
Sürdürülebilirlik ve Denizcilik Sektörü
Denizcilik sektörü sürdürülebilirlik tartışmalarının merkezinde yer alıyor. Diğer ekonomik sektörler gibi denizcilik de sera gazı (GHG) emisyonları üretmektedir ve karbon ayak izini azaltmalıdır. Dünya mal ticaretinin hacim olarak %80'inden fazlasını taşıyan uluslararası deniz taşımacılığı, tüm küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık %3'ünden sorumludur.
Deniz taşımacılığı; birim taşıma başına, sera gazı emisyonlarının nispeten küçük bir kısmına neden olsa da, daha fazla önlem alınmazsa sektörden kaynaklanan emisyonlar artmaya devam edecektir.
Deniz taşımacılığının karbonsuzlaştırılmasında başarılı olabilmesi ve tehlikeli seviyelerdeki küresel ısınmanın önlenmesine yardımcı olabilmesi için sektörün bir an önce gelecekteki yasal düzenleme çerçevesi ve sera gazı azaltım tedbirleri konusunda uzlaşmaya varması gerekmektedir.
Uluslararası deniz taşımacılığı, Uluslararası Denizcilik Örgütü'nde (IMO) görüşülen ve kabul edilen kurallar ve yönetmeliklerle yönetilmektedir ve şu anda IMO'da deniz taşımacılığının karbonsuzlaştırılmasına yönelik küresel kuralları geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Aynı zamanda, Avrupa Birliği düzeyinde kabul edilen ve Avrupa limanlarına uğrayan tüm gemilere uygulanan düzenlemelerde görüldüğü üzere, bölgesel düzenlemeler de küresel süreci etkilemektedir.
Denizciliğin karbondan arındırılabilmesi için teknoloji ve operasyonlarda bir değişime gidilmesi ve alternatif düşük ve sıfır sera gazı yakıtlarının kullanılması gerekecektir. Bu dönüşüm, deniz taşımacılığı lojistik maliyetlerinde, nakliye ücretlerinde ve sefer sürelerinde potansiyel bir artışı beraberinde getirecektir.
Gemi tasarımlarını, motorlarını değiştirmek, operasyonel süreçleri yeniden oluşturmak, düşük ve sıfır karbonlu alternatif yakıtlar üretmek ve gemilerde yeşil teknolojiler uygulamak için gereken yatırımların hepsinin bir maliyeti vardır. Bu da armatörler, endüstri ve nihayetinde ticaret ve nihai tüketici için maliyetleri artıracaktır.
Geminin bayrağına, sahibine, ticaret rotasına, emtia türüne, filo profiline ya da başka herhangi bir temele göre farklılaştırılmış kuralların ve düzenlemelerin uygulanması ciddi bir sorun teşkil edecektir.
Denizcilik doğası gereği küreseldir: gemiler farklı ülkelerin limanlarına uğramakta, birbirinden farklı ulusal ve uluslararası sulardan geçmekte ve bir geminin mülkiyeti, tescil bayrağı, mürettebatı, sigortası, yönetimi ve sınıflandırması birçok ülkeyle bağlantılı olarak faaliyet göstermektedir. Bu nedenle, gelişmekte olan ülkeleri veya en az gelişmiş ülkeleri ve gelişmekte olan küçük ada devletlerini; ilgili maliyetlerden kaçınmak için karbonsuzlaştırma düzenlemelerinin dışında tutmak zor olacaktır. Diğer taraftan muafiyetler muhtemelen karışıklıklara ve potansiyel karbon "sızıntısına" yol açacak ve bazı ülkelerin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmada geri kalmasına neden olurken denizcilikte kapsayıcı bir geçişi baltalayabilecektir.
Yeni IMO kurallarına uyum, ortak sorumlulukları yansıtacak şekilde tek tip olarak uygulanmalıdır. Bununla birlikte, en kırılgan ekonomilerin gereksiz yere yük altına girmemesi için geçiş maliyetlerine yönelik hafifletici tedbirler alınması gerekecektir. IMO üyesi ülkeler şu anda, deniz lojistik maliyetlerindeki artışı hafifletmek ve deniz taşımacılığı ve ticaretinde eşit bir oyun alanını sağlamak da dahil olmak üzere; gelişmekte olan ülkeleri desteklemek için kısmen bu ülkelere aktarılacak fonlar yaratabilecek ekonomik önlemleri müzakere etmektedir. Bununla birlikte, denizcilikte karbonsuzlaştırma faaliyetlerinin geciktirilmesi de maliyetli olacaktır. İlk olarak, iklim değişikliği ve etkilerinin maliyetleri söz konusudur. İkincisi, karbonsuzlaştırma sürecinin daha geç başlatılması, daha kısa bir süre içinde daha yüksek emisyon azaltımlarına ihtiyaç duyulmasına neden olacaktır. Üçüncü olarak, geciken adımlar yatırım kararlarına belirsizlik katacağından daha yüksek nakliye ücretlerine ve maliyetlerine yol açacaktır.
Yeni gemilere yapılan yatırımların artırılması (tasarım, motorlar, araç içi teknolojiler, mürettebat yeterlilikleri), enerji tedariki ve yakıt ikmal altyapısı (özel ve yeterli üretim, yakıt ikmal tesisleri ve depolama yoluyla alternatif yakıtların mevcudiyeti ve tedariği) çok önemlidir.
Deniz taşımacılığı ve enerji üretimi değer zincirinde armatörlerin ve diğer paydaşların harekete geçmesini ve yatırım yapmasını teşvik etmek için gelecekteki düzenlemelerle ilgili belirsizliğin en aza indirilmesi ve karbon fiyatları ve yakıtlarla ilgili belirsizliklerin azaltılması gerekmektedir.
Kaynak: UNCTAD - Review of Maritime Transport 2023 - Decarbonizing Shipping