Plastik Kirliliğiyle Mücadelede Uluslararası Politikalar
Plastik kirliliğiyle mücadele, uluslararası alanda çeşitli anlaşmalar ve politikalar aracılığıyla ele alınmaktadır. Bu çabalar, gemi kaynaklı kirliliğin yasaklanmasından, plastik atıkların uluslararası ticaretinin düzenlenmesine ve nihayetinde plastiğin tüm yaşam döngüsünü kapsayan yasal bağlayıcı bir anlaşmanın müzakere edilmesine kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.
MARPOL Ek V'in Plastik Kirliliğiyle Mücadeledeki Rolü Nedir?
MARPOL Ek V, 1988 yılında Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından kabul edilen ve gemi kaynaklı deşarjlarla ilgili kirleticileri yasaklayan ilk anlaşmadır. Günümüzde 158 taraf ülkesi bulunan bu anlaşma, denizlerdeki plastik kirliliğinin azaltılmasına yönelik erken ve önemli bir adım olmuştur.
Rio+20 Deklarasyonu Plastik Kirliliğini Nasıl Tanımlamıştır?
2012 tarihli Rio+20 Deklarasyonu olan "İstediğimiz Gelecek" belgesi, deniz plastik kirliliğini küresel bir endişe olarak tanımlamış ve bunu okyanus sağlığı ile biyolojik çeşitlilik için ciddi bir tehdit olarak işaret etmiştir. Bu deklarasyon, plastik kirliliğinin uluslararası gündemde daha belirgin bir yer edinmesine katkıda bulunmuştur.
Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi (SKH) Plastik Kirliliğine Nasıl Değinmiştir?
2015 yılında kabul edilen Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi'nin 12. ve 14.1. maddeleri, plastik kirliliğinin kontrol altına alınması çağrısında bulunmuştur. Özellikle atıkların azaltılması, sürdürülebilir tüketim alışkanlıklarının teşvik edilmesi ve deniz kirliliğinin, özellikle de plastiklerin etkisinin sınırlandırılması hedeflenmiştir.
Basel Sözleşmesi'ndeki Plastik Atık Değişiklikleri Neyi Amaçlamaktadır?
2019 yılında yürürlüğe giren Basel Sözleşmesi Plastik Atık Değişiklikleri, plastik atıkları küresel bir bildirim ve onay sistemi (Ön Bilgilendirilmiş Onay) kuralları altına almıştır. Bu, plastik atıkların uluslararası ticaretinin daha sıkı bir şekilde kontrol edilmesini ve yasa dışı bertarafının önlenmesini amaçlamaktadır.
Ticaret Kuruluşları Plastik Kirliliğiyle Mücadeleye Nasıl Uyum Sağlamaktadır?
2020'li yıllarda ticaret kuruluşları, plastik kirliliğiyle mücadeleye aktif olarak katılmaya başlamıştır. UNCTAD, plastik alternatifleri için ticaret politikası desteği çağrısında bulunmuş, okyanusların sürdürülebilir kullanımı için ticaretin rolünü tanımış (Bridgetown Anlaşması) ve plastik ile plastik olmayan alternatifler için veri tabanları oluşturmuştur. Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ise plastik kirliliği üzerine diyaloğu başlatarak konuyu ticaret gündemine taşımıştır.
Plastik Kirliliğiyle Mücadele Anlaşması İçin Hükümetlerarası Müzakere Komitesi'nin (INC) Hedefi Nedir?
2022–2025 yılları arasında faaliyet gösteren Hükümetlerarası Müzakere Komitesi (INC), UNEA 5.2 Kararı 5/14 (2022) uyarınca kurulmuştur. Bu komitenin temel hedefi, plastiğin tüm yaşam döngüsünü (üretim, tasarım ve bertaraf dahil) ele alacak ve plastik kirliliği üzerine uluslararası yasal bağlayıcı bir anlaşma (ILBI) müzakere etmektir. Bu, plastik kirliliği sorununa kapsamlı ve küresel bir çözüm getirmeyi amaçlamaktadır.
Gelecekteki Plastik Kirliliği Anlaşmasının Kapsamı Ne Olacak?
Müzakereleri devam eden plastik kirliliği üzerine uluslararası yasal bağlayıcı anlaşma (ILBI), plastiğin sadece bertarafını değil, aynı zamanda üretimini ve tasarımını da içeren tüm yaşam döngüsünü kapsamayı hedeflemektedir. Bu, plastik kirliliğini kaynağında ele almayı, sürdürülebilir üretim ve tüketim modellerini teşvik etmeyi ve atık yönetimini güçlendirmeyi amaçlayan kapsamlı bir yaklaşım benimseyeceği anlamına gelmektedir.