04.03.2024
Net Sıfır (Net Zero) Nedir?
Basitçe tanımlamak gerekirse Net Sıfır (net Zero); karbon emisyonlarının doğa ve diğer karbondioksit tutucu unsurlar tarafından emilebilecek ve kalıcı olarak depolanabilecek az miktarda artık emisyona indirgenmesi ve atmosferde sıfır karbondioksit bırakılması anlamına gelmektedir.
Net sıfır neden önemlidir?
Bilimsel veriler, iklim değişikliğinin en olumsuz etkilerini önlemek ve yaşanabilir bir dünyayı korumak için küresel olarak ortalama sıcaklık artışının; Sanayi Devrimi öncesi döneme kıyasla 1.5°C ile sınırlandırılması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.
Şu anda Dünya; 1800'lerin sonlarına göre yaklaşık 1.1 °C daha sıcak ve emisyonlar artmaya devam ediyor. Küresel ısınmanın Paris Anlaşması'nda öngörüldüğü gibi 1,5 °C 'den fazla olmaması için emisyonların 2030 yılına kadar %45 oranında azaltılması ve 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşması gerekmektedir.
Net sıfıra nasıl ulaşılabilir?
Net sıfır bir dünyaya dönüşümü sağlamak, insanlık tarihinin karşılaştığı en büyük mücadelelerden biridir. Bu hedef; üretim, tüketim ve hareket etme biçimlerimizde tam bir dönüşümden başka bir şey gerektirmemektedir. Enerji sektörü bugün sera gazı emisyonlarının yaklaşık dörtte üçünün kaynağı olup iklim değişikliğinin en olumsuz etkilerinden kurtulmanın anahtarını elinde tutmaktadır. Kömür, gaz ve petrol gibi kirletici yakıtların yerine rüzgar veya güneş gibi yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjinin kullanılması karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltacaktır.
Net sıfıra ulaşmak için küresel bir çaba var mı?
Evet, ülkeler, şehirler, işletmeler ve diğer kurumlardan oluşan ve giderek büyüyen bir oluşum net sıfır emisyona ulaşma taahhüdünde bulunuyor. Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan ve Avrupa Birliği gibi en büyük çevre kirliliğine neden olan ülkeler de dahil olmak üzere 140'tan fazla ülke, küresel emisyonların yaklaşık %88'ini kapsayan net sıfır hedefi belirlemiştir. 9.000'den fazla şirket, 1000'den fazla şehir, 1000'den fazla eğitim kurumu ve 600'den fazla finans kuruluşu Sıfıra Doğru Yarış'a katılarak 2030 yılına kadar küresel emisyonları yarıya indirmek için titiz ve acil adımlar atma sözü verdi.
2050'ye kadar net sıfıra ulaşma yolunda ilerliyor muyuz?
Hayır, bugüne kadar hükümetler tarafından verilen taahhütler gerekenin çok altında kalmış durumda. Paris Anlaşması'nın 195 Tarafı için mevcut ulusal iklim planları birlikte ele alındığında, 2030 yılına kadar küresel sera gazı emisyonlarında 2010 seviyelerine kıyasla neredeyse %9 gibi büyük bir artışa yol açacaktır. Küresel ısınmanın Paris Anlaşması'nda öngörüldüğü üzere 1.5°C'den fazla olmaması için emisyonların 2030 yılına kadar %45 oranında azaltılması ve 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşması gerekmektedir. Net sıfıra ulaşmak için, başta en büyük emisyon salımı yapan ülkeler olmak üzere tüm hükümetlerin Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılarını (NDC'ler) önemli ölçüde güçlendirmeleri ve emisyonları azaltmaya yönelik hızlı ve ciddi adımlar atmaları gerekmektedir.
Emisyonların çoğu sadece birkaç ülkeden kaynaklanıyor
En büyük beş emisyon salan ülke (Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan, Avrupa Birliği, Rusya Federasyonu) 2021 yılında sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde %60'ını gerçekleştirmiştir.
20'ler Grubu (Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, Fransa, Almanya, Hindistan, Endonezya, İtalya, Japonya, Kore Cumhuriyeti, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Türkiye, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği) küresel sera gazı emisyonlarının yaklaşık yüzde 76'sından sorumludur.
Buna karşılık, en az gelişmiş ülkeler küresel emisyonların yaklaşık yüzde 3.8'ini oluştururken, gelişmekte olan küçük ada devletleri yüzde 1'den daha az bir katkıda bulunmaktadır.
Kaynak: UN Climate Action - For a livable climate: Net-zero commitments must be backed by credible action