Gıdaların İklim Değişikliği Üzerine Etkileri

Yediklerimiz ve bu yiyeceklerin nasıl üretildiği sağlığımızı etkilediği kadar çevreyi de etkilemektedir.

Gıdanın üretilmesi, yetiştirilmesi, işlenmesi, taşınması, dağıtılması, hazırlanması, tüketilmesi ve bazen de imha edilmesi gerekir. Bu süreçlerin her biri, güneş ısısını hapseden ve iklim değişikliğine yol açan sera gazlarının ortaya çıkmasına yol açmaktadır. İnsan kaynaklı tüm sera gazı emisyonlarının yaklaşık üçte biri gıda ile bağlantılıdır.

Gıdayla bağlantılı sera gazı salınımının en büyük kısmı tarım ve arazi alanlarının kullanımından kaynaklanmaktadır. Örnek olarak aşağıdaki hususlar gösterilebilir:

Gıda kaynaklı sera gazı emisyonlarının daha küçük bir kısmı ise aşağıdaki nedenlerle oluşmaktadır.

Gıdanın iklim üzerindeki etkisi sera gazı emisyon yoğunluğu üzerinden ölçülür. Emisyon yoğunluğu, bir kilogram gıda, bir gram protein veya bir kalori başına kilogram "karbondioksit eşdeğeri" olarak ifade edilir.

Hayvansal gıdalar ve özellikle kırmızı et ve süt ürünleri genellikle en yüksek sera gazı emisyonlarıyla ilişkilendirilir. Et üretimi doğası gereği geniş otlaklar gerektirir, bu da genellikle ağaçların kesilmesiyle oluşturulur ve ormanlarda saklanan karbondioksiti açığa çıkarır.

İnekler ve koyunlar otları ve bitkileri sindirirken metan gazı yayarlar. Sığırların otlaklardaki atıkları ve sığır yemi için ekinlerde kullanılan kimyasal gübreler, bir başka güçlü sera gazı olan nitröz oksit yayar.

Meyve ve sebzeler, tam tahıllar, fasulye, bezelye, fındık ve mercimek gibi bitki bazlı gıdaların üretiminde ise daha az enerji, toprak ve su kullanır. Bu tür gıdalar, hayvansal gıdalara göre daha düşük sera gazı yoğunluklarına sahiptir.

Gıda sektöründen kaynaklanan emisyonların azaltılması, üreticilerden tüketicilere uzanan tüm süreçlerde değişim gerektirir.

Mümkün olduğu durumlarda, beslenme alışkanlıklarının bitki açısından zengin bir beslenme şekline (fasulye, nohut, mercimek, kabuklu yemişler ve tahıllar gibi daha fazla bitkisel protein), daha az hayvansal gıdaya (et ve süt ürünleri) ve daha az doymuş yağa (tereyağı, süt, peynir, et, hindistan cevizi yağı ve palmiye yağı) doğru yönlendirilmesi, çoğu sanayileşmiş ülkede mevcut beslenme şekillerine kıyasla sera gazı emisyonlarında önemli bir azalmaya yol açabilir.

Bitki bazlı et ve süt ürünleri ikameleri, böcek bazlı proteinler ve hücre bazlı/yetiştirilmiş et gibi alternatif proteinler umut vaat etmekte ve artan talep, finansal yatırım ve teknolojik yeniliklerin ilgisini çekmektedir.

Ancak hayvansal ürünler, dünya çapında çok sayıda kırsal nüfus için önemli bir gıda temin etme, beslenme ve geçim kaynağı olmaya devam etmektedir. Yemlerin ve besleme tekniklerinin iyileştirilmesi, büyükbaş hayvanların sindirimi sırasında ortaya çıkan metan gazının yanı sıra gübrenin ayrıştırılmasıyla açığa çıkan gaz miktarını da azaltabilir. Daha az sayıda ve daha üretken hayvanla daha küçük sürü boyutları da bu konuda faydalı olabilir. Ayrıca gelişmiş gübre ve gübre yönetimi, karbon depolamak için sağlıklı toprağı korumak amacıyla dönüşümlü otlatma ve verimliliği azalmış arazilerin iyileştirilmesi gibi daha iyi tarım uygulamaları da sera gazı emisyonlarını önemli ölçüde azaltabilir.

Aynı zamanda gıda israfının azaltılması da kilit önem taşımaktadır. Her yıl neredeyse 1 milyar ton gıda - dünya çapında tüketicilere sunulan tüm gıdaların %17'si - çöp kutularına gidiyor. Bu gıdaların üretilmesi, taşınması ve çürümeye bırakılması küresel sera gazı emisyonlarının %8'inden fazlasına neden oluyor. Eğer gıda atıkları bir ülke olsaydı, dünyanın en fazla sera gazı salımı yapan üçüncü ülkesi olurdu.