Sorularla Vesaik Mukabili Ödeme ve URC 522

Vesaik Mukabili Ödeme (Documents Against Payment - D/P), uluslararası ticarette sıkça kullanılan bir ödeme yöntemidir. Bu yöntemde, ihracatçı yükleme belgelerini bankasına teslim eder ve tahsilat süreci bankalar aracılığıyla yürütülür.

Ancak bu ödeme yönteminin doğru bir şekilde uygulanması ve tarafların sorumluluklarını anlaması, olası risklerin önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.

Aşağıda, bu ödeme yöntemiyle ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır.

Vesaik Mukabili işlemlerde dört temel taraf bulunmaktadır:

• Satıcı (İhracatçı, Drawer, Principal): Malları gönderen ve belgeleri bankasına teslim eden taraf.
• Alıcı (İthalatçı, Drawee): Malları satın alan ve ödemeyi gerçekleştirerek belgeleri teslim alan taraf.
• İhracatçının Bankası (Remitting Bank): Belgeleri ithalatçının bankasına gönderen banka.
• İthalatçının Bankası (Collecting Bank, Presenting Bank): Belgeleri ithalatçıya bildiren ve tahsilatı gerçekleştiren banka.

Hayır, Vesaik Mukabili Ödeme yönteminde ithalatçının belgeleri kabul etmesi veya ödeme yapması garanti edilmez. İthalatçı, belgeleri teslim almayı reddedebilir, ödeme yapmayabilir veya poliçeyi kabul etmeyebilir. Bu durumda:

• İşleme aracılık eden bankaların herhangi bir yaptırımı veya ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
• İhracatçı, malların gümrükte beklemesi veya geri gönderilmesi gibi risklerle karşılaşabilir.

• İthalatçının bankası, makul bir süre bekledikten sonra belgeleri ihracatçının bankasına iade edebilir.
• İthalatçının bankası, ödeme yapılmaması durumunda herhangi bir sorumluluk taşımaz.

Hayır, İhracatçının Bankası, belgeleri yalnızca ihracatçının talimatlarına uygun şekilde ithalatçının bankasına göndermekle yükümlüdür. Ödeme yapılmaması durumunda ihracatçının bankasının herhangi bir ödeme sorumluluğu bulunmamaktadır.

İhracatçı firma yükleme belgelerini ithalatçının bankasına (Tahsil Bankası) gönderilmek üzere bankasına teslim etmeden önce aşağıdaki konulara dikkat etmeli ve gereken azami özeni göstermelidir.

• İthalatçı firma tarafından talep edilen veya sözleşme şartlarında istenen tüm belgelerin düzenlenip düzenlenmediği
• Düzenlenen belgelerin ithalatçı ülkenin kambiyo ve gümrük mevzuatının gerekliliklerine uygun olup olmadığı
• Ciro edilmesi gereken bir belge var ise ciro edilip edilmediği
• İthalatçı firmanın malları gümrükten çekebilmesi için gerekli olan belgelerde eksiklikler veya hatalar olması durumunda; vesaikin ithalatçı firmadan kabul edilmesi ve dolayısıyla ödemenin gerçekleşmesi gecikebilir, beklenmedik masraflar çıkabilir ve zaman kaybı yaşanır.

İhracatçı firma; ithalatçı firmanın malları gümrükten çekebilmek için gerek duyacağı tüm belgeleri bankası aracılığıyla tahsile göndermelidir.

Örneğin, denizyoluyla yapılan bir yüklemede, yükleme belgelerinin bir kısmı banka aracılığıyla tahsile gönderilirken; bir set orijinal belgenin doğrudan ithalatçı firmaya gönderilmesi, eğer yükleme belgesi aynı zamanda ithalatçı firma emrine düzenlenmiş ise, ithalatçının art niyetli olması durumunda malları ödeme yapmaksızın gümrükten çekmesine yeterli olabilecektir ve ödeme şeklinin Mal Mukabili Ödeme şeklinden bir farkı kalmayacaktır.

Bu nedenle ihracatçı firmalar, Vesaik Mukabili Ödeme şeklinde karar kıldıklarında; yükleme belgelerinin tamamını tahsile gönderilmek üzere bankasına teslim etmelidir, ithalatçı firmaya doğrudan belge göndermemelidir. Taşıma şeklinin gerektirdiği yükleme belgesinin niteliğinin; malların mülkiyetinin ithalatçı firmaya geçmesinde etkili olduğu unutulmamalıdır.

İhracatçının Bankası, yalnızca ihracatçının talimatlarına uygun şekilde belgeleri ithalatçının bankasına göndermekle yükümlüdür. Bankanın diğer sorumlulukları şunlardır:

• Talimatlara uyum: İhracatçının talimatlarını eksiksiz yerine getirmek.
• Özen yükümlülüğü: Belgelerin doğru şekilde gönderilmesini sağlamak.
• Sorumluluk sınırı: Talimatlara uyulmaması durumunda, banka ciddi taahhüt altına girebilir.

İthalatçının Bankası, ihracatçının bankasının talimatlarını yerine getirirken makul bir özen göstermek zorundadır. Bankanın diğer sorumlulukları şunlardır:

Vesaik teslimi:

"Ödeme Karşılığı Teslim" şartı ile gelen belgeleri, ödeme yapılmadan ithalatçıya teslim etmemelidir.

"Poliçe Kabul" şartı ile gelen belgeleri, poliçe kabul edilmeden ithalatçıya teslim etmemelidir.

Aval verilmesi:

Aval şartı ile gelen belgelerde, aval veremiyorsa ihracatçının bankasına durumu bildirmeli ve yeni talimat beklemelidir.

Talimatlara uyum:

Talimatlara uyulmaması durumunda, banka ciddi taahhüt altına girebilir.

URC 522 (Uniform Rules for Collections), Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayımlanan ve tahsil işlemlerinde tarafların sorumluluklarını düzenleyen kurallar bütünüdür.

Vesaik Mukabili Ödeme işlemleri, genellikle URC 522 kurallarına uygun olarak gerçekleştirilir. Bu kurallar, bankaların ve tarafların yükümlülüklerini açık bir şekilde tanımlar ve işlemlerin güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlar.

Vesaik Mukabili Ödeme, uluslararası ticarette güvenli bir ödeme yöntemi olarak tercih edilse de, tarafların sorumluluklarını ve risklerini anlaması büyük önem taşır.

İhracatçıların, belgelerin tam ve doğru şekilde düzenlenmesine dikkat etmesi, ithalatçıların ise ödeme yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekmektedir.

Bankalar, yalnızca talimatlara uygun hareket etmekle yükümlüdür ve ödeme garantisi sağlamaz. Bu nedenle, tarafların URC 522 kurallarını dikkate alarak hareket etmesi, olası sorunların önlenmesine yardımcı olacaktır.