Transferable (Devredilebilir) Akreditifler
Bu akreditifleri doğru zamanda doğru bir şekilde kullanabilmek için özelliklerini, kullanım alanlarını, hem ithalatçı, hem ihracatçı hem de imalatçı firmalar için avantajlarını ve dezavantajlarını ve taşıdıkları riskleri bilmek ve anlamak önemlidir.
En basit haliyle bir akreditif;
- Lehtar (ihracatçı) lehine açılır
- Lehtar malların yüklemesini gerçekleştirir
- Akreditifte istenen belgeleri bankası aracılığıyla Amir Banka’ya veya var ise önce Teyit Bankası’na ibraz eder
- Belgeler Amir Banka ve/veya Teyit Bankası tarafından uygun bulunursa ödemesini hemen alır ya da vadeli bir akreditif ise vadede ödeneceğine dair teyidi alır.
Bu senaryo daha çok eğer lehtar (ihracatçı) aynı zamanda malların imalatçısı ya da üreticisi ise geçerlidir. Ancak bazı durumlarda ithalatçı firmalar, doğrudan malların gerçek üreticileri ile irtibata geçmezler/geçemezler ve malları tüccarlar ya da aracı firmalar vasıtasıyla satın alırlar. Aracı firmalar malların gerçek üreticileri değildirler ve bir veya birden fazla üreticiden satın aldıkları malları, üzerine belli bir kar marjı ekleyerek nihai alıcıya satarlar.
Bu aracı firmalar tipik olarak genelde küçük kar marjları ile çalışırlar, sattıkları malları depolarında tutmazlar ve genelde kısıtlı sermayeleri vardır. Diğer taraftan aracı firmaların kendisine açılan akreditif kapsamında yükleme yapabilmesi için, öncelikle malları üretici ya da üreticilerden temin etmesi gerekecektir. Bu noktada, malların nihai üreticilerden temin edilebilmesi için aracı firmanın finansman ihtiyacı doğar.
Aracı firma nasıl kendisine akreditif açılmasını istedi ise, üretici firma ya da firmalar da aracı firmaya malları satmak ve/veya yüklemeyi yapmak için kendilerine öncelikle akreditif açılmasını isteyebilir. Burada önemli olan nokta; malların nihai üreticisi olan firmanın, aracı firmaya malları satmak için akreditif dışında başka bir ödeme şeklini kabul etmemesidir.
Eğer üretici firma aracı firmaya vesaik mukabili veya mal mukabili ödeme şekillerinden birisi ile satış yapsaydı ya da aracı firma kendisine açılan akreditif kapsamında tedarik edeceği malların ödemesini nihai üreticiye Peşin yapabilseydi akreditife de ihtiyaç kalmayacaktı.
Bu aşamada aracı firmanın bir bankada akreditif açabilmek için kredi limiti yoksa veya mevcut limitleri doluysa; finansman ihtiyacını karşılamak için Devredilebilir Akreditif en uygun akreditif şekli olacaktır. Devredilebilir Akreditiflerin altında yatan temel fikir; nihai alıcı tarafından aracı firma adına açılan akreditifin, malların gerçek üreticileri için de ödeme aracı olarak kullanılabilmesidir.
Akreditif sadece aracı firma için değil, devredilmesi durumunda gerçek üretici ya da üreticiler için de ödeme güvencesi sağlar.
Kullanım Alanları
İhracatçının aynı zamanda üretici olmadığı durumlarda, ihracatçı firmalar imalatçıdan satın aldığı malları belli bir kar marjı ile daha yüksek fiyatla nihai alıcıya satabilirler. Devredilebilir Akreditifler; ihracatçının aynı zamanda imalatçı olmadığı malların ticaretinde imalatçı ile ithalatçı arasında bir tür köprü görevi görmektedir.
İhracatçının küçük imalatçılardan tedarik ettiği benzer özellikteki malları ithalatçıya sattığı (tahıl ürünleri, tekstil, çay, kahve, pamuk, yün vb.) durumlarda; uluslararası ticarette çok yaygın bir şekilde kullanılan akreditif türüdür. İhracatçılar, özellikle büyük tutarlara ulaşan mal alım satımlarında yeterli mali güce sahip olmadıklarında ya da banka kredisi temin edemedikleri zaman devredilebilir akreditifi finansman aracı olarak kullanmaktadırlar.
İhracatçı Açısından Avantajları
İhracatçı firmalar; akreditifin imalatçılara devredilen kısımları ile ilgili olarak, diğer taraflara nazaran nispeten en az riski taşıyan taraftır. Üreticinin ödeme talebinde bulunabilmesi için, akreditif şartlarına uygun yükleme yapması ve uygun vesaik ibrazında bulunması gerekir.
İhracatçı borçlanmadan ve ihraç edeceği malların ödemesini, kendi kaynaklarını kullanarak imalatçıya önceden yapmadan ticareti gerçekleştirme olanağına sahip olur. Başka bir deyişle imalatçıdan temin ettiği malların ödemesini ithalatçıya yaptırır, kendisi de aradaki kar marjını alır.
Malları imalatçıdan temin etmek amacıyla yeni bir akreditif açtırmanın masraf ve formalitelerinden kurtulurlar. Banka nezdinde kredi limiti tutmak ya da mevcut limitlerini bloke etmek zorunda kalmaz. Malların depolanması, yüklenmesi, nakliyesi vb. süreçler ile uğraşmadan sınırlı kar marjları ile ticaret yaparlar.
İmalatçı Açısından Avantajları ve Dezavantajları
Uygun vesaiki ibraz ettiğinde mallarının karşılığını alacaklarını bilirler. İmalatçı firmalar çeşitli nedenlerden dolayı işlemi ‘’alacağının devri’’ (ihracatçının akreditiften alacağının bir kısmını imalatçıya temlik etmesi) yoluyla yapmak istemiyorlarsa devredilebilir bir akreditif uygun bir alternatiftir.
Uluslararası piyasalarda itibarları yüksek değilse; ihracatçı firmalar sayesinde dış pazarlara açılma ve satış yapma olanağı kazanırlar. Diğer taraftan herhangi bir problem yaşanması durumunda kendisine ödemeyi gerçekleştirecek olan ve malların nihai alıcısı konumundaki asıl borçlu olan firma ve bankası ile doğrudan irtibata geçemeyebilir ve ihracatçının kendisine problemin çözümü için gerekli desteği göstermemesi durumunda zor durumda kalabilir.