Vesaik Mukabili Ödeme Yönteminde Risk Yönetimi
Vesaik Mukabili Ödeme (Cash Against Documents - CAD), uluslararası ticarette yaygın olarak kullanılan ödeme yöntemlerinden biridir. Genel olarak ödeme yöntemleri değerlendirildiğinde, ihracatçı açısından en ideal ve en az risk barındıran yöntem Peşin Ödeme iken, ithalatçı açısından bu yöntem en yüksek riskli seçenek olarak görülmektedir. Buna karşılık, Mal Mukabili Ödeme yöntemi ithalatçı için en düşük riskli seçenek olarak kabul edilirken, ihracatçı açısından en riskli ödeme yöntemi olarak değerlendirilmektedir.
Vesaik Mukabili Ödeme yönteminde ise risk, taraflar arasında nispeten daha dengeli bir şekilde dağılmaktadır. Ancak, özellikle ihracatçı firmalar, bu ödeme yönteminde karşılaşabilecekleri risk unsurlarını dikkate almadıkları takdirde beklenmedik ve olumsuz sonuçlarla karşılaşma ihtimaliyle karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle, Vesaik Mukabili Ödeme yönteminin taşıdığı risklerin ihracatçılar tarafından detaylı bir şekilde analiz edilmesi ve bilinmesi büyük önem taşımaktadır.
Malın mülkiyetinin ödeme yapmadan önce ithalatçı firmaya geçmesini önlemek için ne yapmalı?
İhracatçı firma, ithalatçı firmanın malları gümrükten çekebilmesi için ihtiyaç duyacağı tüm belgeleri, kendi bankası aracılığıyla tahsil amacıyla göndermelidir. Ayrıca, taşıma şeklinin gerektirdiği yükleme belgesinin niteliğinin, orijinal belgenin ithalatçı firmanın eline ulaşmasıyla malların mülkiyetinin devrinde belirleyici bir rol oynadığı da göz ardı edilmemelidir.
Örneğin, deniz yolu taşımacılığında düzenlenen konşimento, malların mülkiyetini temsil eden bir belgedir. Tüm set vesaikin banka aracılığıyla tahsile gönderilmesi durumunda, ithalatçının ödemeyi gerçekleştirmeden, bankadan vesaik asıllarını teslim alması ve malları gümrükten çekmesi mümkün değildir. Ancak, 2 adet orijinal konşimento ve diğer belgeler banka aracılığıyla tahsile gönderilirken, 1 adet orijinal konşimento ile diğer belgelerin bir nüshasının doğrudan ithalatçı firmaya gönderilmesi durumunda, ithalatçının art niyetli olması halinde, ödeme yapmaksızın malları gümrükten çekebileceği riski her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.
Benzer durum, diğer taşıma yöntemleriyle gerçekleştirilen sevkiyatlar için de geçerlidir.
Bu nedenle, ihracatçı firmalar Vesaik Mukabili Ödeme yöntemini tercih ettiklerinde, taşıma belgesinin tüm asılları da dahil olmak üzere tam set vesaiki tahsile gönderilmek üzere bankalarına teslim etmeli ve ithalatçı firmaya ayrıca orijinal vesaik göndermemelidir.
Aksi takdirde, bu ödeme yönteminin Mal Mukabili Ödeme yönteminden bir farkı kalmaz.
İhracatçılar Vesaik Mukabili Ödeme şeklinin taşıdığı riskleri azaltmak için nelere dikkat etmelidir?
İhracatçı firma, Vesaik Mukabili Ödeme yöntemini kabul ederken aşağıdaki hususları dikkatle değerlendirmelidir:
- İthalatçı firmanın kredibilitesi ve güvenilirliği,
- İthalatçının ülkesindeki geçmiş tecrübeler ve ticari ilişkiler,
- Doğru teslim şeklinin belirlenmesi,
- İthalatçının vesaiki ve malları kabul etmemesi durumunda, malları kendi ülkesine geri getirmeye gerek kalmadan aynı pazarda başka bir alıcı bulup bulamayacağı,
- İthalatçının yükleme belgelerine ihtiyaç duymadan malları gümrükten çekip çekemeyeceği,
- İthalatçının ülkesindeki gümrük ve kambiyo mevzuatına göre, malların gümrükten çekilebilmesi için gerekli belgelerin önceden tespit edilmesi,
- Teslim şekli ne olursa olsun, malların ithalatçı tarafından kabul edilmeme riski bulunduğundan ve ödeme gerçekleşene kadar tüm risk ve sorumluluğun ihracatçı üzerinde olması nedeniyle, malların sigortalatılması.
Bu unsurların dikkatle değerlendirilmesi, ihracatçının karşılaşabileceği riskleri en aza indirmesi açısından büyük önem taşımaktadır.