Bankaların Konşimento Sürecindeki Geleneksel Rolü
Bankalar ve Elektronik Konşimento (eBL) Kullanımı
Bankalar, finansal aracılar olarak ticaret işlemlerinde operasyonel hizmetler, finansal risk azaltımı ve potansiyel finansman sağlar. Ancak, malların fiziksel tedarik sürecine doğrudan dahil değildir. Ticaret belgelerinin, özellikle elektronik konşimentoların (eBL) dijitalleştirilmesi, belge işleme maliyetlerini düşürmekte ve dolandırıcılık risklerini azaltmaktadır. Bu dönüşüm, ticaret süreçlerini daha hızlı ve verimli hale getirme potansiyeli taşımaktadır.
Geleneksel konşimento süreci oldukça karmaşıktır. McKinsey'e göre, bu süreçte belgeler fiziksel olarak sevk edenler, bankalar, gümrük acenteleri gibi paydaşlar arasında dolaşırken 30'a kadar farklı paydaş ve 50'ye kadar belge değişimi yapılmaktadır. Elektronik konşimentoların (eBL) yaygın kullanımı, bu karmaşıklığı azaltarak doğrudan maliyetlerde 6,5 milyar ABD doları tasarruf sağlayabilir. Ayrıca, özellikle gelişmekte olan pazarlar için ticaret sürtüşmelerini azaltarak küresel ticarette 40 milyar ABD doları değerinde bir potansiyel yaratabilir.
Ancak, bankaların kağıt tabanlı konşimentodan elektronik konşimentoya geçişi tam anlamıyla benimseyebilmesi, daha geniş bir topluluk tarafından talep edilmesine ve benimsenmesine bağlıdır. Bu alanda birçok olumlu gelişme yaşanmaktadır:
Sektördeki Gelişmeler
Düzenleyici Destek: Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL) gibi kuruluşlar, Elektronik Devredilebilir Kayıtlar Model Kanunu (MLETR) gibi yasal düzenlemelerle eBL'nin benimsenmesini kolaylaştırmaktadır. Fransa, Singapur, Birleşik Arap Emirlikleri ve Birleşik Krallık gibi ülkeler bu düzenlemeleri uygulamaya koymuştur.
Uyumluluk Çabaları: Swift ve Dijital Konteyner Taşımacılığı Derneği (DCSA) gibi kuruluşlar, farklı eBL platformları ve bankalar arasında sorunsuz iletişimi sağlamak için standartlar ve API'ler geliştirmektedir. Örneğin, Swift, ICC ile iş birliği içinde ticaret süreçleri için ISO uyumlu API'ler sunmuştur. Ayrıca, Swift, iki banka ve dört eBL platformuyla iş birliği yaparak eBL uyumluluk çözümlerini başarıyla test etmiştir.
Pilot Projeler: Başarılı pilot projeler, eBL'lerin uygulanabilirliğini ve değerini kanıtlayarak daha geniş çapta benimsenmeyi teşvik etmektedir.
Karşılaşılan Zorluklar ve Gelecek Beklentileri
Bankalar, düzenlenmiş kuruluşlar olarak, eBL'ye geçiş sürecinde çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadır. Bu zorluklar arasında eski sistemlerin modernize edilmesi, operasyonel süreç değişiklikleri, maliyet etkileri, yasal düzenlemeler (MLETR, ETDA veya Birleşik Krallık’ın Elektronik Ticaret Belgeleri Yasası), uyumluluk gereklilikleri ve müşteri memnuniyeti yer almaktadır. Ayrıca, eBL sağlayıcılarının ve platformlarının çeşitliliği, farklı standartların uyumlaştırılması ve platformlar arası entegrasyon sürecinde ek karmaşıklık yaratmaktadır.
Tüm bu zorluklara rağmen, eBL'nin benimsenmesi konusunda gelecekte büyük bir potansiyel bulunmaktadır. Bankalar, teknoloji sağlayıcıları, düzenleyiciler ve nakliyeciler arasındaki iş birliği sayesinde, eBL'lerin ticaret finansmanı süreçlerine entegrasyonu daha sorunsuz hale gelebilir. Bu dönüşüm, ticaretin dijitalleşmesi yolunda önemli bir adım olacaktır.