F Grubu Teslim Şekilleri: FOB, FCA, FAS Teslim Yeri ve Risk Geçişi
INCOTERMS 2020 kuralları çerçevesinde "Teslim (Delivery)" ifadesi, mallara ilişkin hasar ve ziya riskinin satıcıdan alıcıya geçtiği anı tanımlamak için kullanılır. Başka bir deyişle, seçilen teslim şekline göre malın teslim edildiği andan itibaren oluşabilecek hasar ve kayıplarla ilgili risk ve sorumluluklar alıcıya geçer. Bu nedenle, teslim yeri ve anı, ticari anlaşmalarda büyük önem taşır.
F Grubu teslim şekilleri olan FOB, FCA ve FAS, teslim yeri ve risk geçişi açısından farklılıklar gösterir.
FOB (Free on Board) Incoterms 2020 Kuralında Teslim Yeri
FOB (Free on Board - Gemide Masrafsız) teslim şeklinde, satıcı malları, teslim şeklinin devamında belirtilen yükleme limanında ve alıcı tarafından belirlenen gemi üzerine yüklediğinde teslim gerçekleşmiş olur.
- Mallara ilişkin ziya ve hasar, mallar gemiye yüklendiğinde alıcıya geçer ve alıcı bu andan itibaren bütün masrafları üstlenir.
- FOB teslim şekli yalnızca deniz ve iç su taşımacılığı için kullanılır.
FOB teslim şekli sadece deniz veya içsu taşımacılığında, tarafların malların gemiye yüklenerek teslim edilmesini amaçladıkları durumlarda kullanılmalıdır. Dolayısıyla FOB kuralı malların gemiye yüklenmeden önce bir taşıyıcıya tevdi edileceği, örneğin malların taşıyıcıya bir konteyner terminalinde tevdi edileceği durumlar için uygun değildir. Bu gibi durumlarda tarafların FOB yerine FCA teslim şeklini kullanmaları önerilir.
FCA (Free Carrier) Incoterms 2020 Kuralında Teslim Yeri
FCA (Free Carrier - Taşıyıcıya Masrafsız) teslim şeklinde, satıcı malları, teslim şeklinin devamında belirtilen noktada, alıcı tarafından belirlenen taşıyıcıya veya kişiye teslim eder.
- Eğer belirlenen teslim yeri, satıcının iş yeri, deposu veya fabrikası ise, mallar alıcı tarafından belirlenen taşıma aracına yüklendiği zaman teslim edilmiş sayılır.
- Eğer belirlenen yer satıcının iş yerinden farklı bir yer ise, mallar satıcı tarafından belirlenen taşıma aracına yüklenmiş olarak, belirlenen farklı yere ulaştığı ve satıcının taşıma aracından boşaltılmaya hazır olduğu ve taşıyıcıya ya da alıcı tarafından tayin edilen diğer kişinin tasarrufuna bırakıldığı zaman teslim edilmiş sayılır.
Teslim yeri olarak yukarıdaki iki yöntemden hangisi seçilmiş olursa olsun, o yer hasarın nerede alıcıya geçtiğini ve masrafların hangi andan başlayarak alıcıya ait olduğunu belirler.
FCA teslim şekli, tüm taşıma türleri için uygundur (kara, hava, deniz, demiryolu).
FAS (Free Alongside Ship) Incoterms 2020 Kuralında Teslim Yeri
FAS (Free Alongside Ship - Gemi Doğrultusunda Masrafsız) teslim şeklinde, satıcı malları alıcıya teslim şeklinin devamında belirtilen limanda, alıcı tarafından ayarlanan geminin yanına (örneğin bir rıhtıma veya mavnaya) yerleştirdiğinde teslim gerçekleşir.
- Mallara ilişkin ziya ve hasar mallar gemi doğrultusunda bırakıldıkları zaman alıcıya geçer ve alıcı bu andan itibaren bütün masrafları üstlenir.
- FAS teslim şekli yalnızca deniz ve iç su taşımacılığı için kullanılır.
FAS teslim şekli sadece deniz veya içsu taşımacılığında, tarafların malların gemi doğrultusunda bırakılarak teslim edilmesini amaçladıkları durumlarda kullanılmalıdır. Dolayısıyla FAS kuralı malların gemi doğrultusunda bırakılmadan önce taşıyıcıya tevdi edileceği, örneğin malların taşıyıcıya bir konteyner terminalinde tevdi edileceği durumlar için uygun değildir. Bu gibi durumlarda tarafların FAS yerine FCA teslim şeklini kullanmaları önerilir.