Küresel ticaretin ve tedarik zincirlerinin dijitalleşmesi hem kamu hem de özel sektör açısından öncelikli bir konudur. Kamu sektörü için dijital ticaret daha fazla verimlilik, daha az sahtekarlık, genişletilmiş ticaret akışları ve hem kendi ekonomilerinde hem de uluslararası alanda küçük ve orta ölçekli işletmelerin rolünü büyütme fırsatı vaat ediyor. Özel sektör için dijital ticaret, tedarik zinciri verimliliği, çeviklik ve esneklik ihtiyacına yanıt verirken, yapılandırılmış verileri bir araya getirip içgörü ve hizmetlere dönüştürerek iş rekabetçiliğini ve büyümesini artırma fırsatı da sunuyor.
Yüksek önceliğe sahip olmasına rağmen, tedarik zincirlerinin dijitalleştirilmesi için yaygın olarak benimsenen bir model bulunmamaktadır: birçok bireysel girişim ve sektör çapında girişimler bulunmaktadır. Ancak, değişimi kolektif olarak yürütme çabaları, hızla olgunlaşan ve ileri teknoloji ortamı göz önüne alındığında, mümkün olması gereken ilerlemeyi sağlayamamıştır.
ICC’nin Dijital Standartlar Girişimi (The ICC Digital Standards Initiative) bu sorunlardan bazılarını gidermek için kurulmuştur ve Ticaret ile İlgili Temel Belgeler ve Veri Unsurları ile ilgili Çalışma Grubu, uluslararası ticarette kullanılan temel belgeleri ve bunlarla ilişkili temel veri unsurları üzerinde çalışarak ticaretin dijitalleştirilmesine yönelik yapılandırılmış bir yaklaşım geliştirmiştir.
ICC’nin Dijital Standartlar Girişimi (The ICC Digital Standards Initiative – ICC DSI), temel ticaret belgeleri tarafından temsil edilen tüm tedarik zinciri süreçlerinin dijitalleştirilmesini teşvik ederek;
- mevcut veri standartlarından yararlanarak tedarik zinciri boyunca tüm temel ticaret süreçlerini dijitalleştirmek;
- tedarik zinciri boyunca hareket ederken veri öğelerini uyumlaştırmak, paylaşmak ve güvenliğini sağlamak; ve
- tedarik zinciri boyunca farklı hizmet ihtiyaçlarını karşılamak için finans, sürdürülebilirlik veya diğer sektörler tarafından tedarik zincirinde "tek bir doğru kaynak" (veri) benimsenmesinin önünü açmak
için bir çerçeve oluşturmuştur.
Nisan 2024 tarihinde yayımladıkları rapor, tüm küresel tedarik zincirinde kullanılan temel ticaret belgelerini ve veri unsurlarını analiz ederek dünya çapında ticaretin dijitalleştirilmesi çabalarını hızlandırmayı amaçlamaktadır. Raporda elde edilen bulgular, kritik öneme sahip ticaret belgelerinde 200'den az temel veri unsurunun kullanıldığını ve birçoğunun birden fazla belgede paylaşıldığını ortaya koymuştur. Analiz özellikle mevcut standartların yeterliliğini doğrulamıştır. Bu nedenle, bu rapor bu standartlar hakkında farkındalık yaratmayı ve paydaşları dünya çapında mevcut standardizasyon yatırımlarından yararlanmaya teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
Raporda analiz edilen 36 belgeden;
21’i halihazırda standartlaştırılmış elektronik versiyonlara sahiptir. Belgelerin birden fazla elektronik versiyonunun olduğu örnekler olsa da, bu versiyonlar büyük ölçüde içeriksel ve teknik olarak birlikte çalışabilme özelliği göstermektedir; yani belgelerin birden fazla versiyonunun olması sistemler, platformlar ve veri tabanları arasında uyum sağlanmasına engel teşkil etmemektedir. Bu belgeler: Commercial Invoice, Bill of Lading, Sea Waybill, Ship’s Delivery Order, Air Waybill, Sea Cargo Manifest, Air Cargo Manifest, Rail Consignment Note, Consignment Security Declaration, Non-Preferential Certificates of Origin, Customs Declaration, CODEX Generic Model Official Certificate, Phytosanitary Certificate, CITES Permit/ Certificate, ATA Carnet, TIR Carnet, Transit Accompanying Document, Administrative Documents used in the Excise Movement Control System, Payment Confirmation, Bill of Exchange, Promissory Note
6 belgenin birden fazla elektronik standardı vardır ve bu standartlar belge veya veri düzeyinde içeriksel veya teknik birlikte çalışabilirlik belirtileri göstermemektedir. Geçici çözümler mevcut olsa da, asıl ihtiyaç standart geliştirme kuruluşlarının birlikte çalışabilirliği sağlamak için ortaklık kurmasıdır. Bu belgeler: Purchase Order, Shipper’s Letter of Instruction, Packing List, Certificate of Inspection for Organic Products, Advanced Ruling Application, Letter of Credit
9 belge halen standardizasyon çalışmalarının ilk aşamalarındadır. Bu belgeler: Road Consignment Note, Cargo Insurance Document, Warehouse Receipt, International Veterinary Certificate, Dangerous Goods Declaration, Customs Bond, Export/ Import License for agricultural products, Excise Guarantee, Preferential Certificates of Origin