Öncü Teknolojilerde Küresel Bilgi Üretimi: Çin ve ABD’nin Hakimiyeti
Bilgi Üretiminde Küresel Dengesizlikler
Tıpkı Ar-Ge yatırımlarında olduğu gibi, öncü teknolojilerde bilgi üretimi de büyük ölçüde Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin hakimiyetindedir. Bu iki ülke, küresel ölçekte:
Tıpkı Ar-Ge yatırımlarında olduğu gibi, öncü teknolojilerde bilgi üretimi de büyük ölçüde Çin ve Amerika Birleşik Devletleri’nin hakimiyetindedir. Bu iki ülke, küresel ölçekte:
- Hakemli bilimsel yayınların yaklaşık üçte birini
- Patentlerin ise yaklaşık üçte ikisini üretmektedir.
Patent üretimi açısından bu ülkeler, bilimsel yayınlara kıyasla daha baskın bir konumdadır.
Bunun yanı sıra, farklı ülkeler belirli teknoloji alanlarında uzmanlaşma eğilimi göstermektedir. Bu durum, bir ülkenin belirli bir teknoloji alanındaki patent payının, tüm teknoloji alanlarındaki genel patent payına oranı ile ölçülen teknolojik üstünlük endeksi ile değerlendirilmektedir. Endeksin 1'in üzerinde olması, o alanda uzmanlaşmayı ifade etmektedir. Örneğin:
- Almanya rüzgar enerjisinde,
- Hindistan nanoteknolojide,
- Japonya elektrikli araçlarda,
- Kore Cumhuriyeti ise 5G teknolojilerinde belirgin uzmanlaşma göstermektedir.
Bu uzmanlaşmalar, belirli ülkeleri küresel bilgi üretiminde merkez haline getirmekte ve bu ülkeleri hem yatırım hem de yetenek çekiminde cazip kılmaktadır. Ayrıca, bu durum teknolojik yönelimlerin şekillendirilmesinde önemli bir avantaj sağlamaktadır.
Artan Dengesizliklerin Yarattığı Riskler
Küresel ölçekte bilgi üretiminde ve pazar hakimiyetinde gözlemlenen bu dengesizlikler, teknolojik uçurumların daha da derinleşmesi riskini beraberinde getirmektedir. Özellikle son yıllarda teknoloji yayılımında yaşanan yavaşlama, geç kalmış ülkelerin bu farkı kapatmasını daha da zorlaştırmaktadır.
Teknolojilerin giderek daha karmaşık hâle gelmesi, yeni fikirlerin bulunması için:
- Fiziksel ve beşeri sermayeye yapılan yatırımların artmasını,
- Uygulama süreçlerinde daha yüksek uyum ve öğrenme maliyetlerini gerektirmektedir.
Ayrıca, modern teknolojilerin birbirine bağlı sistemler içinde çok sayıda bileşenle entegre edilmesi gerekliliği, giriş engellerini artırmakta ve bilgi ile teknolojinin yayılmasını kısıtlamaktadır.
Verimlilik Açığı ve Gelişmekte Olan Ülkeler
Küresel teknoloji liderleri firmalar ile geride kalan firmalar arasındaki verimlilik farkı, özellikle dijital ve yetenek-yoğun sektörlerde oldukça belirgindir. Bu farkın kapanamaması, gelişmekte olan ülkeler için büyük bir sorun teşkil etmektedir. Bunun başlıca nedenleri şunlardır:
- Yetersiz altyapı
- Teknik uzmanlık eksikliği
- Yüksek uyum maliyetleri
- Küresel teknolojiye erişim engelleri
Ayrıca, gelişmiş ülkelerde uygulanan veri ve fikri mülkiyet politikaları, gelişmekte olan ülkelerin yapay zekâ gibi stratejik teknolojilere erişimini sınırlayabilir. Bu durum, yapay zekâ teknolojisinin yayılımındaki eşitsizliklerin mevcut kalkınma farklarını daha da derinleştirmesi riskini taşımaktadır.