MLETR: Dijital Ticaretin Geleceğini Şekillendiren Yasal Çerçeve

Elektronik Devredilebilir Kayıtlar Model Kanunu (MLETR), Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL) tarafından hazırlanmış ve dijital ticaretin dönüşümünde kritik bir rol üstlenmiştir. MLETR, ticaretin dijitalleşmesi sürecinde yasal çerçeve sağlayarak, işletmelerin dijital belgelerle güvenli ve verimli bir şekilde çalışmasını mümkün kılmaktadır.

MLETR, dijital ticaretin temel taşlarını oluşturan üç ana ilkeye dayanmaktadır:

• Teknoloji tarafsızlığı: Belirli bir teknoloji türüne karşı ayrımcılık yapılmamasını sağlar.
• İşlevsel eşdeğerlik: Elektronik belgelerin, kağıt belgelerle aynı yasal işlevi yerine getirmesine olanak tanır.
• Elektronik ve kağıt formlar arasında ayrım yapılmaması: Elektronik belgelerin kağıt belgelerle eşit muamele görmesini sağlar.

Bu ilkeler, dijital ticaretin daha kapsayıcı ve esnek bir yapıya kavuşmasını sağlamaktadır.

MLETR, Elektronik Devredilebilir Kayıtların (ETR) kullanımını teşvik ederek ticaret süreçlerini daha verimli hale getirmektedir:

• Orijinal elektronik belgeyi kopyalardan ayırma: Belgenin özgünlüğünü korumak için önemlidir.
• Gizliliği sağlama: Elektronik belgelerin gizli tutulmasını sağlayarak hassas ticaret verilerini korur.
• Erişilebilirlik: Hem makineler hem de insanlar tarafından kolayca okunabilir şekilde tasarlanmıştır.
• Transfer, depolama ve işleme kolaylığı: Dijital belgelerin, kağıt versiyonlar gibi transfer edilmesini, saklanmasını ve işlenmesini mümkün kılar.
• Yasal bağlayıcılık: Elektronik kayıtların yasal olarak bağlayıcı ve uygulanabilir olmasını sağlar, kağıt belgelerle aynı yasal hakları sunar.

MLETR’ye uyum, birçok avantaj sunmaktadır:

• Tekillik: Sadece bir ETR’nin var olmasını sağlar – kopya veya çoğaltma yapılmaz.
• Kontrol: ETR’nin yalnızca bir kişi tarafından "sahiplenilmesini" garanti eder (örneğin, bir performans talebi durumunda).
• Bütünlük: Tüm olayları izler ve kayıtların değişmezliğini sağlar, belgenin güvenilirliğini ve bütünlüğünü korur.

Bu avantajlar, işletmelerin dijital ticarete geçişini hızlandırırken, süreçlerin güvenilirliğini artırır.

MLETR, kağıt tabanlı sistemlerden dijital sistemlere geçişte kritik bir rol oynamaktadır. Bu dönüşümün temel unsurları:

• ETR’lerin yasal tanınması ve işlevsel eşdeğerliği: ETR’lerin yasal olarak tanınması, işletmelerin dijital işlemlere güven duyması için hayati öneme sahiptir.
• Sınır ötesi ticaretin kolaylaştırılması: ETR’lerin farklı yargı bölgelerinde nasıl ele alındığını standartlaştırmak, sınır ötesi ticaretle ilgili yasal karmaşıklıkları azaltır ve işletmelerin tutarlı yasal çerçevelere güvenmesini sağlar.
• Verimliliğin artırılması ve maliyetlerin azaltılması: MLETR uyumu, işletmelerin kağıt tabanlı zahmetli süreçlerden daha verimli dijital sistemlere geçişini destekler. Bu, fiziksel belgelerin üretilmesi, işlenmesi ve transfer edilmesi için harcanan zamanı büyük ölçüde azaltır ve ticaret operasyonlarını daha maliyet etkin hale getirir.
• Teknolojik entegrasyon: Teknoloji tarafsızlığı sayesinde, MLETR, blok zinciri, elektronik imzalar ve dağıtık defter teknolojileri (DLT) dahil olmak üzere çeşitli dijital teknolojilerle birlikte uygulanabilir. Bu, işletmelerin yasal gerekliliklere uyarken dijital çözümleri entegre etmelerini teşvik eder.
• KOBİ’leri destekleme: MLETR, karmaşık ve eski kağıt tabanlı sistemlere olan bağımlılığı azaltarak KOBİ’lerin küresel ticaret pazarına giriş engellerini düşürür.

MLETR, dünya genelinde giderek daha fazla benimsenmektedir. Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, Bahreyn ve Singapur gibi ülkeler, iç hukuk reformlarını tamamlamış; Tayland, Çin, Japonya ve Avustralya gibi ülkeler ise bu sürece başlamıştır.

Dijital ticaretin geleceği, politika yapıcıların, uluslararası kuruluşların ve işletmelerin ortak çabalarına bağlıdır. MLETR, ticaretin dijitalleşmesiyle birlikte, küresel ticaretin daha hızlı, güvenli ve verimli bir şekilde ilerlemesine olanak tanımaktadır.