Elektronik Konşimento ve Devredilebilir Elektronik Kayıtlar
UNCITRAL'ın Devredilebilir Elektronik Kayıtlar Hakkında Model Kanun 'na (MLETR) göre; "Devredilebilir belge veya araç" terimi şu anlama gelmektedir:
”hamile, belgede veya araçta belirtilen yükümlülüğün ifa edilmesini talep etme ve belgede veya araçta belirtilen yükümlülüğün ifa edilmesi hakkını bu belgenin veya aracın devri yoluyla devretme hakkı veren kâğıt üzerinde yazılı bir belge veya araçtır''
Devredilebilir belgeler veya enstrümanlar uluslararası ticaretin işleyişi için vazgeçilmezdir. Bunlar arasında konşimentolar, kambiyo senetleri ve sigorta poliçeleri yer almaktadır.
Devredilebilir Elektronik Kayıtlar, devredilebilir belge ve araçların elektronik eşdeğerlerini ifade eder. Elektronik konşimento veya eBL devredilebilir elektronik kayıtlara örnek gösterilebilir.
Devredilebilir Elektronik Kayıtlar küresel ticarette ne sağlayacak?
Devredilebilir Elektronik Kayıtlar'ın kullanımı ticaret finansmanında dolandırıcılık riskini azaltabilir. Örneğin, dağıtılmış defterlere kaydedilen devredilebilir bir elektronik kayıt düzenlenmesi, söz konusu kaydın doğruluğunu garanti edebilir ve herhangi bir zamanda kaydın tek kontrolüne sahip olan tüzel kişiyi tanımlayabilir.
Devredilebilir Elektronik Kayıtlar, tedarik zincirleri boyunca yeni meta veri biçimlerine erişim sağlayarak sektörlerin Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine yönelik ilerlemelerini ölçmelerine ve rotalarını belirlemelerine olanak tanıyabilir.
Şirketlerin raporlama ve analiz ihtiyaçları için kullandıkları verilerin kalitesinin iyileştirilmesi analitik doğruluğu artıracak ve tüm şirketlerin piyasa hareketlerini daha iyi tahmin etmesini sağlayacaktır.
Tedarik zincirleri ve uluslararası ticaret süreçleri boyunca kaliteli verilerin sağlanması sayesinde, finans kurumları firmaların, ÇSY (çevresel, sosyal, yönetişim) riski de dahil olmak üzere riski ölçmek için yeni mekanizmalar geliştirebilecek, ticaret finansmanında sürdürülebilirliği teşvik edebilecek ve ticaret finansmanı açığını en aza indirmeye yardımcı olabilecek yeni varlık sınıfları sunabilecektir.
Devredilebilir Elektronik Kayıtlar fiziksel karşılıklarından çok daha hızlıdır. Pandemi öncesinde Seul'den Singapur'a kıymetli bir belgenin ekspres kuryeyle gönderilmesinin birkaç saat sürdüğünü düşünün. Pandeminin ilk günlerinde, dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde sokağa çıkma yasakları uygulanırken, aynı kıymetli belgenin ulaşması bir haftayı buluyordu. Belgeyi teslim etmek daha pahalıya mal oluyor, kargoyu boşaltmak daha uzun sürüyor ve mallar limanlarda beklerken demuraj ücretleri doğuyordu. Devredilebilir Elektronik Kayıtlar ticareti daha hızlı, daha ucuz, daha güvenli hale getirebilir, herkes için çevresel ve sosyal ek faydalar sağlayabilir.
Devredilebilir Elektronik Kayıtların mevcut yasal düzenlemesi
Dünyadaki birçok ülkede, devredilebilir belgelerin veya enstrümanların yasal olarak yazılı olması ve kağıt formatında sunulması gerekmektedir.
Bunun neden böyle olduğunu anlamak için elektronik ticaret mevzuatının genel olarak son 20-25 yıldaki gelişimine bakmak yol gösterici olacaktır.
UNCITRAL'ın 1996 tarihli Elektronik Ticaret Model Kanunu veya "MLEC", bilginin yalnızca bir veri mesajı biçiminde olduğu gerekçesiyle yasal etkisinin, geçerliliğinin veya uygulanmasının reddedilemeyeceğini öngörmektedir. Model Yasayı temel alan veya ondan etkilenen mevzuat, metnin hazırlandığı tarihte 82 Devlette ve toplam 162 yargı alanında kabul edilmiştir.
Model Kanun, ciro edilebilir veya devredilebilir kayıtları özel olarak uygulama alanının dışında bırakmamakta, bunun yerine kanun koyucu Devletleri uygun gördükleri istisnaları belirlemeye teşvik etmektedir. Ancak birçok devlet, Devredilebilir Elektronik Kayıtları Model Kanunun uygulama alanının dışında tutmayı tercih etmiştir.