Dış Ticarette Dijitalleşmenin Önündeki Zorluklar

Uluslararası ticaret ekosisteminde kâğıttan dijital ortama nasıl geçileceği konusunda çok fazla bilgi mevcut ancak bu bilgiler birbirinden kopuk bir görünüm sergiliyor. Örneğin nakliye firmalarının birçoğu günlük operasyonlarında ürettikleri içeriği ve bu içeriği potansiyel olarak nasıl dijitalleştireceklerini biliyorlar ve diğer taraftan karşılaşabilecekleri bazı zorlukların farkındalar. Benzer şekilde, bankalar süreçlerinin dijitalleştirilmesini nasıl sağlayabileceğine dair bir görüşe sahipler ve onlar da bazı engellerin bilincindeler.

Uluslararası ticaret birçok farklı bileşeni olan bir ortamdır ve bir malın bir ülkeden başka bir ülkeye sevkiyatı sürecine dahil olan birçok paydaş var. Her gün dünyanın dört bir yanına binlerce ürün sevkiyatı yapılıyor. Örneğin, Doğu Afrika'dan Avrupa’ya gerçekleştirilen bir yüklemede; yaklaşık 30 farklı taraf sürece dahil olur ve taraflar arasında 200'den fazla etkileşim gerçekleşir. Her bir sevkiyata ilişkin olarak da ister ticari fatura ister taşıma belgesi olsun, ister ürün siparişi veya satın alma talebi olsun her bir paydaşın farklı içerik üretme yöntemleri var. Başka bir deyişle dünya genelinde aynı amaca hizmet eden ancak bir birinden farklı çok sayıda içerik, bilgi standardı, kural ve uygulama mevcut.

Ticaretin dijitalleştirilmesinde sadece bir Fintech firmasının ürün geliştirmesi ya da süreçlerini dijitalleştirmeye çalışan bir şirketin bireysel çabası yeterli değil. Tüm ekosistemin aynı noktada buluşması gerekiyor. teknolojik gelişmelere aynı anda tüm paydaşların ayak uydurması gerekliliğidir. Yani sadece ülkelerin yerel düzenlemeleri ve hukuki değişiklikleri sorunu çözmeye yetmeyecek aynı zamanda alıcı ve satıcıların yanında bankaların, sigorta firmalarının, nakliye firmalarının, gözetim firmalarının, ticaret odalarının, gümrüklerin de değişime ayak uydurması gerekecektir.

Dijital Konteyner Taşımacılığı Derneği'nin (Digital Container Shipping Association – DCSA) yayımladığı bir raporda yer alan verilere göre küresel olarak kullanılan elektronik konşimento yüzde 0,3. Peki neden sadece %0,3?

Bunun pek çok farklı nedeni var ancak temel üç neden aşağıdaki şekilde özetlenebilir.

Nedenlerden ilki ticari faturadan konşimentoya ve tedarik zinciri boyunca kullanılan tüzel kişiliklere kadar uluslararası ticarette kullanılan farklı bilgi türleri için elektronik olarak içerik üretimi konusunda gerçek anlamda küresel standartların olmadığı bir dünyada yaşıyor olmamız.

İkincisi, çoğu ülkede kâğıttan elektronik kayıt formuna geçiş konusunda yasal düzenlemelerin olmaması ya da mevcut olan düzenlemelerin ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmesi. Bu nedenle de birçok platformda özel hukuk sözleşmelerini kullanması gerekmektedir ve özel bir hukuk sözleşmesi yalnızca onu imzalayan, kabul eden ve uygulayan kişiler üzerinde uygulanabilirdir. Dolayısıyla, bu sınırlama düşünüldüğünde yasal olarak kâğıt ortamından dijital ortama geçilebilmesi için tüm bankaların, tüm tedarikçilerin, tüm nakliye firmalarının ve dünya genelinde gerekli olan diğer tüm ekosistem katılımcıların sisteme dâhil olması gerektiği anlamına gelir.

Üçüncü neden ise gerçek anlamda bir işbirliği ve bilgi eksikliği olmasıdır.