Ticaretin Dijitalleşmesi: Uluslararası Ekosistemde Dönüşüm ve Katma Değerler

Günümüzde ticaretin dijitalleşmesinin yaratacağı katma değerler konusunda hemen hemen tüm paydaşlar hemfikir. Ancak, uluslararası ticaret ekosisteminde kâğıttan dijital ortama geçiş süreci hâlâ birçok zorluk ve belirsizlik barındırıyor.

Uluslararası ticaret, birçok farklı bileşeni ve paydaşı barındıran karmaşık bir ekosistemdir. Örneğin, bir malın bir ülkeden başka bir ülkeye sevkiyatı sırasında yaklaşık 30 farklı taraf sürece dahil olur ve bu süreçte 200’den fazla etkileşim gerçekleşir. Her bir paydaş, ticari fatura, taşıma belgesi, ürün siparişi veya satın alma talebi gibi farklı içerikler üretir. Ancak, bu içerikler arasında küresel bir standart bulunmaması, dijitalleşme sürecini zorlaştırmaktadır.

Nakliye firmaları, bankalar ve diğer paydaşlar süreçlerini dijitalleştirme konusunda bilgi sahibi olsalar da, karşılaştıkları zorluklar nedeniyle bu dönüşüm yavaş ilerliyor. Örneğin:

• Nakliye firmaları, günlük operasyonlarında ürettikleri içerikleri dijitalleştirme potansiyelini görse de, süreçteki engellerin farkındalar.
• Bankalar, dijitalleşme süreçlerini nasıl yöneteceklerini bilseler de, yasal ve operasyonel engellerle karşılaşıyorlar.

Bu durum, uluslararası ticarette dijitalleşmenin sadece bireysel çabalarla değil, tüm ekosistemin iş birliğiyle mümkün olabileceğini gösteriyor.

Her gün dünyanın dört bir yanına binlerce ürün sevkiyatı yapılıyor. Ancak, bu süreçte kullanılan belgeler ve bilgi akışı hâlâ büyük ölçüde kâğıt tabanlı. Dijitalleşme, bu süreçleri daha hızlı, daha verimli ve daha güvenilir hale getirebilir. Ancak, bu dönüşüm için yalnızca teknolojik gelişmeler yeterli değil; aynı zamanda tüm paydaşların bu değişime ayak uydurması gerekiyor.

Ticaretin dijitalleşmesi için şu unsurların bir araya gelmesi gerekiyor:

• Küresel Standartların Oluşturulması: Ticari faturalar, konşimentolar ve diğer belgeler için ortak standartların belirlenmesi.
• Yasal Düzenlemelerin Uyumu: Kâğıttan dijital ortama geçişi destekleyecek yasal düzenlemelerin ülkeler arasında uyumlu hale getirilmesi.
• Ekosistem İş Birliği: Alıcılar, satıcılar, bankalar, sigorta firmaları, nakliye şirketleri, ticaret odaları ve gümrüklerin ortak bir dijital platformda buluşması.

Dijitalleşme sürecinin önündeki en büyük engellerden biri, küresel standartların eksikliği. Örneğin, Dijital Konteyner Taşımacılığı Derneği (DCSA) tarafından yayımlanan bir rapora göre, dünya genelinde kullanılan elektronik konşimento oranı yalnızca %0,3. Bu düşük oran, dijitalleşmenin önündeki üç temel engeli ortaya koyuyor:

Uluslararası ticarette kullanılan belgeler ve bilgi türleri için küresel standartların olmaması, dijitalleşme sürecini yavaşlatıyor. Farklı ülkeler ve paydaşlar arasında uyumsuzluk, süreçlerin dijitalleşmesini zorlaştırıyor.

Birçok ülkede kâğıttan dijital ortama geçişi destekleyen yasal düzenlemeler ya eksik ya da ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Bu durum, dijitalleşme sürecinde özel hukuk sözleşmelerine bağımlılığı artırıyor ve süreci karmaşık hale getiriyor.

Dijitalleşme, yalnızca teknolojik bir dönüşüm değil, aynı zamanda bir iş birliği sürecidir. Ancak, paydaşlar arasında yeterli bilgi paylaşımı ve iş birliği eksikliği, bu dönüşümün önündeki en büyük engellerden biri olarak öne çıkıyor.

Ticaretin dijitalleşmesi, uluslararası ticaretin daha hızlı, daha verimli ve daha güvenilir hale gelmesi için kritik bir adımdır. Ancak, bu dönüşümün gerçekleşmesi için küresel standartların oluşturulması, yasal düzenlemelerin uyumlu hale getirilmesi ve tüm ekosistemin iş birliği içinde hareket etmesi gerekmektedir. Dijitalleşme, yalnızca bireysel çabalarla değil, tüm paydaşların ortak bir vizyonla hareket etmesiyle mümkün olacaktır.