06.05.2024
Dış Ticaret İşlemlerini Şekillendiren Olay Dizileri
Dış Ticaret işlemlerinde ödeme şekillerinden bağımsız olarak; tarafların ticaret döngülerini ve finansman ihtiyaçlarını şekillendiren olay dizileri vardır. Bu olay dizileri aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir:
- Fiziksel olarak gerçekleşen olaylar
- Finansal olaylar
- Bilgi akışı ve belgelerin oluşmasını sağlayan olaylar
Fiziksel olarak gerçekleşen olaylar genellikle malların üretim sürecinden alıcının deposuna ulaşana kadar geçen süreçte gerçekleşen olaylar dizisidir. Örneğin; satışı yapılacak bir malın öncelikle üretilebilmesi için hammadde temini, söz konusu malların üretilmesi, üretimden yükleme yapılmasına kadar geçen süreçte depolanması, yükleme öncesinde bir gözetim firması tarafından malların incelenmesi, ambalajlanması, malların yüklenmesi, satıcının ülkesinden alıcının ülkesine taşınması vb. olaylar ticaret döngüsünde fiziksel olarak gerçekleşen olaylardır.
Finansal olaylar örneğin satıcının hammadde temininde tedarikçiye ödeme yapması, satıcının üretim sürecinde doğan işletme masrafları, yükleme ile ilgili navlun ödemeleri, nihai alıcının satıcıya ödeme yapması ve bu sürecin her hangi bir noktasında taraflardan birisinin finansman ihtiyacının doğması ve bir finansörden finansman sağlaması vb. durumları içeren olaylar zinciridir.
Bilgi akışı ve belgelerin oluşturulması ise örneğin alıcı ve satıcı arasında sözleşme imzalanması, mallar yüklendiğinde nakliye firması tarafından yükleme belgesi düzenlenmesi, sigorta firması tarafından sigorta poliçesi düzenlenmesi, satıcı tarafından fatura düzenlenmesi, gözetim firması tarafından mallar incelendikten sonra Gözetim Belgesi düzenlenmesi, gümrük çıkışlarında ve girişlerinde Gümrük Beyannamesi düzenlenmesi vb. olaylar dizisidir.
Özetle; dış ticaret döngüsünde birçok paydaş (alıcı, satıcı, tedarikçi, imalatçı, nakliye firması, nakliye firmalarının acenteleri, sigorta firmaları, gözetim firmaları, gümrükler, vesaiki taşıyan kurye firmaları, bankalar vb.) vardır ve her paydaşın rolü farklıdır.
Her bir paydaşın gerçekleştirdiği bir eylem ise bilgi üreten bir "olay" dır.
Örneğin;
Malların gemiye yüklenmesi bir olaydır, nakliye firmasının taşıma belgesini düzenlemesi 'bilgi'dir. Çünkü taşıma belgesi üzerinde malların tanımı, miktarı, hangi konteyner içerisinde olduğu, ne zaman yüklendiği, hangi limandan yüklendiği, hangi limana gittiği, navlunun hangi tarafa ait olduğu, kaç konteyner olduğu, hangi konteyner içerisinde kaç kg mal olduğu, nakliye firmasının kim olduğu, malların kimin mülkiyetinde olduğu vb. onlarca bilgi yer alır.
Ticari döngüde gerçekleşen her bir olay dizisi başka bir olay dizisinin gerçekleşmesini tetikler.
Mallarla ilgili fiziki olarak gerçekleşen her bir olay bir belgenin oluşmasını tetiklerken, bilgi ve belgeler ise finansal olayları tetikler ve ticari döngü içerisinde üretilen bilgi; kredi değerlendirmesi yaparken ve finansman sağlamaya karar verirken finansörleri yakından ilgilendirir.
Dış ticaret işlemlerinin dijitalleşmesi ile ilgili en kritik olay dizisi ‘’bilgi akışı ve belgelerin oluşturulması’’ aşamasıdır.
Bilginin dijitalleşmesi, bilginin kağıt ortamından elektronik ortama taşınmasıdır.
Dijitalleşme (elektronik kayıtların otomatik kullanılması) ve dış ticaret üç farklı açıdan değerlendirilebilir:
- Kağıt ortamında oluşan belgeleri elektronik ortama taşımak (digitisation)
- Geleneksel dış ticaret tekniklerini dijital ortamda gerçekleştirilebilecek uygulamalara dönüştürmek
- Yeni teknolojileri kullanarak yenilikçi ve alternatif finansman yöntemleri ve ürünleri geliştirmek ve hayata geçirmek