Asya - Pasifik Bölgesi Serbest Ticaret Anlaşması (RCEP)
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) Aralık 2021’de yayımlanan araştırma raporuna göre; Asya-Pasifik serbest ticaret anlaşması, ekonomik büyüklük açısından dünyanın en büyük ticaret bloğunu oluşturacak. Anlaşma, farklı ekonomik büyüklüklere sahip 15 Doğu Asya ve Pasifik ülkesini kapsıyor.
Anlaşmaya dahil ülkeler; Avustralya, Çin, Japonya, Güney Kore, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Yeni Zelanda, Filipinler, Singapur, Tayland, Kamboçya, Brunei Sultanlığı ve Vietnam.
Bu ülkelerin gayri safi yurtiçi hasıla rakamlarının toplamı, dünya GSYİH’sının yaklaşık üçte birini oluşturuyor. Böylece Asya Pasifik Bölgesi Serbest Ticaret Anlaşması da dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesi olmuş durumda.
GSYİH üzerinden diğer büyük ticaret anlaşmalarına bakıldığında; USA, Meksika ve Kanada arasındaki anlaşma dünya GSYİH’sının %28’ini, Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasındaki anlaşma ise %18’ini oluşturuyor.
Pandemi ve etkileri devam ederken anlaşmanın yürürlüğe girmesi olumlu bir gelişme olarak görülüyor. Yakın tarihli bir UNCTAD araştırması; bu tür anlaşmalar kapsamında taraf ülkeler arasında gerçekleştirilen ticaretin, küresel ticarette yaşanan olumsuzluklara karşı daha dirençli olduğunu gösteriyor.
Blok içindeki tarifelerin %90’ının kalkması Anlaşmada öne çıkan en önemli unsur tarife imtiyazları. Anlaşma blok içerisinde tarifelerin %90’ını ortadan kaldıracak imtiyazların merkezde olduğu pek çok işbirliğini kapsıyor. Bu tavizler, RCEP’nin hem blok içinde hem de dışında ticaret üzerindeki ilk etkilerini anlamada kilit öneme sahip.
RCEP çerçevesinde, kademeli tarife indirimleri yoluyla taraf ülkeler arasındaki ticaretin serbestleştirilmesi hedefleniyor. Birçok tarife hemen kaldırılırken, diğerleri 20 yıllık bir süre içinde kademeli olarak düşürülecek. Yürürlükte kalan tarifeler, esas olarak, RCEP üyelerinin taviz vermek istemedikleri tarım ve otomotiv endüstrisi gibi stratejik sektörlerdeki belirli ürünlerle sınırlı olacak.
Bölge İçi İhracatta Artış
Bloğun 15 ekonomisi arasındaki ticaret 2019’da yaklaşık 2.3 trilyon dolar değerindeydi ve UNCTAD’ın analizi, anlaşma kapsamındaki tarife tavizlerinin yeni kurulan ittifak içindeki ihracatı %2 oranında (yaklaşık 42 milyar dolar) artırabileceğini gösteriyor. Beklenti; daha düşük tarifelerin üyeler arasındaki ticareti yaklaşık 17 milyar dolar arttırması ve RCEP içindeki daha düşük tarifelerin, yaklaşık 25 milyar dolar değerindeki ticareti üye olmayanlardan üyelere yönlendirmesi yönünde.
Üyeler arasında eşit olmayan faydalar RCEP üyelerinin anlaşmadan değişen ölçülerde yararlanmalarının beklendiği vurgulanıyor. Tarife imtiyazlarının, diğer RCEP üyelerinin birçoğu arasındaki zaten düşük tarifeler olması nedeniyle, bloğun en büyük ekonomileri için daha yüksek ticaret etkileri yaratması bekleniyor. UNCTAD’ın analizi, Japonya’nın RCEP tarife imtiyazlarından en fazla yararlanacağını gösteriyor.
Ülkenin ihracatının, 2019 yılında RCEP üyelerine yaptığı ihracata göre yaklaşık %5.5’e eşdeğer bir artışla 20 milyar dolar artması bekleniyor.