Akreditif Ödeme Şeklinde Uygun Olmayan İbraz – Rezervli Vesaik
Akreditif işlemleri, uluslararası ticarette güvenli bir ödeme yöntemi olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Ancak, akreditif kapsamında ibraz edilen belgelerin uygun olmaması durumunda, bu belgeler rezervli vesaik olarak değerlendirilir. Rezervli vesaik, akreditif şartlarına, UCP 600 kurallarına veya uluslararası bankacılık standartlarına (ISBP 821) uygun olmayan belgeleri ifade eder. Bu durum, akreditif sürecinde çeşitli sonuçlar doğurabilir.
Rezervli Vesaik Nedir?
Lehtar tarafından ibraz edilen belgeler (vesaik) aşağıdaki durumlardan en az birisini sağlıyorsa Rezervli vesaik olarak adlandırılır.
- Belgeler, akreditif şartlarına, UCP 600 kurallarına veya ISBP 821 standartlarına uygun şekilde düzenlenmemişse,
- Belgeler kendi içinde çelişkili bilgiler içeriyorsa,
- Akreditifte istenen belgeler eksik sayıda ibraz edilmişse veya bazı belgeler hiç ibraz edilmemişse.
Vesaikin rezervli olması durumunda, Amir Banka ve varsa Teyit Bankası, akreditif kapsamındaki ödeme yükümlülüklerinden muaf hale gelir.
Vesaikin Rezervli Olması Durumunda Karşılaşılabilecek Senaryolar
Akreditife dahil bankalar arasında rezervli vesaik konusunda farklı değerlendirmeler yapılabilir. Bu durumda ortaya çıkabilecek senaryolar aşağıdaki başlıklarda ele alınmıştır:
Görevli Banka Uygun Bulur, Teyit Bankası Rezerv Tespit Eder ise;
- Teyit Bankası (Confirming Bank), Görevli Banka’ya ödeme yapmak zorunda değildir.
- Teyit Bankası, vesaik asılları henüz kendisine ulaşmadan önce Görevli Banka’nın talebi üzerine ödeme yapmışsa, bu ödemeyi Görevli Banka’dan geri talep etme hakkına sahiptir.
- Görevli Banka (Nominated Bank), lehtar ile yaptığı anlaşma gereği ödemeyi rücu edilebilir (with recourse) şekilde gerçekleştirmişse, bu ödemeyi lehtardan talep edebilir.
Görevli Banka Uygun Bulur, Amir Banka Rezerv Tespit Eder ise;
- Amir Banka (Issuing Bank), Görevli Banka’ya ödeme yapmak zorunda değildir.
- Eğer Amir Banka, vesaik asılları henüz kendisine ulaşmadan önce Görevli Banka’nın talebi üzerine ödeme yapmışsa, bu ödemeyi Görevli Banka’dan geri talep etme hakkına sahiptir.
- Görevli Banka (Nominated Bank), lehtar ile yaptığı anlaşma gereği ödemeyi rücu edilebilir (with recourse) şekilde gerçekleştirmişse, bu ödemeyi lehtardan talep edebilir.
Teyit Bankası Uygun Bulur, Amir Banka Rezerv Tespit Eder ise;
- Amir Banka (Issuing Bank), Teyit Bankası’na ödeme yapmak zorunda değildir.
- Eğer Amir Banka, vesaik asılları henüz kendisine ulaşmadan önce Teyit Bankası’nın talebi üzerine ödeme yapmışsa, bu ödemeyi Teyit Bankası’ndan geri talep etme hakkına sahiptir.
- Teyit Bankası (Confirming Bank), akreditife teyidini eklediği ve vesaiki uygun bulduğu andan itibaren geri dönülemez bir ödeme taahhüdü altına girdiğinden, Görevli Banka ve/veya lehtardan ödemeyi geri talep etme hakkına sahip değildir.
Amir Banka Uygun Bulur, Amir Rezerv Tespit Eder ise;
- Amir, Amir Banka’ya ödeme yapmak zorunda değildir ve/veya hesabı Amir Banka tarafından borçlandırılmış ise bedeli geri isteme hakkına sahiptir.
- Amir Banka vesaikin kendisine ibraz edildiği günün ertesi günü başlayan 5 iş günlük süre içerisinde vesaiki kendisine ibraz eden tarafa rezerv bildiriminde bulunmamışsa, ödemeyi Teyit Bankası ve/veya Görevli Banka ve/veya lehtardan geri isteme hakkına sahip değildir.
Rezerve İtiraz Hakkı
Rezervli vesaik durumunda, rezervlerin geçerli bir dayanağı olduğu varsayılır. Ancak, rezervlerin akreditif şartlarına veya UCP 600 kurallarına göre dayanaksız olduğu düşünülüyorsa, sürece dahil olan tarafların itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Bu durumda:
- Taraflar, rezervlerin geçerliliğini sorgulayabilir.
- İlgili bankalarla iletişime geçerek itiraz sürecini başlatabilir.
İtiraz süreci, rezervlerin geçersiz olduğunun kanıtlanması durumunda, ödeme yükümlülüklerinin yeniden değerlendirilmesini sağlayabilir.
Sonuç olarak, akreditif işlemlerinde rezervli vesaik, taraflar arasında ödeme yükümlülükleri ve sorumluluklar açısından karmaşık durumlar yaratabilir. Bu nedenle, belgelerin akreditif şartlarına, UCP 600 kurallarına ve uluslararası bankacılık standartlarına uygun şekilde hazırlanması büyük önem taşır. Rezerv durumunda, tarafların haklarını korumak için itiraz süreçlerini etkin bir şekilde yönetmesi gereklidir.
Doğru bir belge yönetimi ve rezervlerin dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi, akreditif işlemlerinde güvenli ve sorunsuz bir süreç sağlamak için kritik öneme sahiptir.