İştira Akreditifleri (By Negotiation Akreditifler)

İştira Akreditifleri, lehtarın ibraz ettiği yükleme belgelerinin, akreditif şartlarında yetkilendirilen bir banka (Görevli Banka - Nominated Bank) tarafından satın alınmasını sağlayan bir akreditif türüdür. Bu tür akreditifler, özellikle uluslararası ticarette sıkça tercih edilir ve lehtara hızlı ödeme avantajı sağlar.

İştira Akreditifleri, ''Görüldüğünde Ödemeli - Sight'' ya da ''Vadeli'' olarak açılabilirler.

İştira Akreditifleri, uluslararası ticarette hızlı ödeme ve esneklik sağlayan önemli bir finansman aracıdır. Özellikle Uzak Doğu ticaretinde sıkça tercih edilen bu akreditif türü, lehtara ödeme sürecinde büyük kolaylık sağlar. Ancak, teyitsiz akreditiflerde risklerin farkında olunmalı ve İştira Bankası ile yapılan anlaşmalar dikkatle incelenmelidir.

İştira Akreditiflerinde genel hatlarıyla süreç aşağıdaki şekilde işler:

• Belgelerin İbrazı ve İncelenmesi: Lehtar, yükleme belgelerini İştira Bankası’na ibraz eder. İştira Bankası, belgeleri akreditif şartlarına uygunluk açısından inceler.
• Vesaikin Satın Alınması: Belgeler uygun bulunursa, İştira Bankası vesaiki satın alır ve bedelini lehtara öder. Bu ödeme, teyitli akreditiflerde geri dönülemez şekilde (without recourse), teyitsiz akreditiflerde ise geri dönülebilir şekilde (with recourse) yapılır.
• Vesaikin Gönderimi: İştira Bankası, belgeleri Amir Banka’ya gönderir.
• Amir Banka Tarafından Ödemenin Gerçekleştirilmesi/Vade Kabulünün Yapılması: Amir Banka, belgeleri uygun bulduğu takdirde, akreditif Görüldüğünde Ödemeli bir akreditif ise ödemeyi gerçekleştirir. Eğer akreditif Vadeli Akreditif ise vade kabulünü Görevli Banka ile paylaşır. Ancak, belgelerde rezerv (uygunsuzluk) tespit edilirse, ödeme yapmama hakkını kullanabilir.

İhracatçıların dikkat etmesi gereken önemli bir husus, akreditif şartlarında iştira görevi ve yetkisi verilen bankanın, bu görevi kabul ettiğini akreditif ihbarı sırasında yazılı olarak bildirmesinin gerekli olduğudur. Ayrıca, iştira görevi verilen bankanın bu görevi kabul etme zorunluluğu bulunmadığı unutulmamalıdır.

• Hızlı Ödeme: Lehtar, belgeleri ibraz ettikten sonra İştira Bankası’ndan ödemesini hemen alabilir. Bu, özellikle teyitsiz akreditiflerde belgelerin Amir Banka’ya gönderilmesi ve incelenmesi için geçen süreyi beklemek zorunda kalmaması anlamına gelir.
• Esneklik: Vadeli akreditiflerde, lehtar vadesinden önce belgeleri İştira Bankası’na satarak ödemesini erken tahsil edebilir.
• Nakit Akışı Yönetimi: Lehtar, ödemesini hızlı bir şekilde alarak nakit akışını daha etkin bir şekilde yönetebilir.

• İştira Bankası, lehtara yaptığı ödemeyi geri dönülebilir şekilde (with recourse) gerçekleştirir.
• Eğer Amir Banka belgeleri uygun bulmaz ve ödeme yapmazsa, İştira Bankası ödediği bedeli lehtardan tahsil eder.
• Teyitisiz ve iştira edilebilir akreditiflerde İştira Bankası lehtarın riskini taşır ve vesaiki satın almadan önce ek teminatlar talep edebilir.

• İştira Bankası, belgeleri uygun bulduktan sonra lehtara yaptığı ödemeyi geri dönülemez şekilde (without recourse) gerçekleştirir.
• Amir Banka rezerv bulsa dahi, İştira Bankası teyidi kapsamında ödeme gerçekleştirdiğinden lehtardan ödediği bedeli geri talep edemez.
• Teyitli ve iştira edilebilir bir akreditif teyitsiz ve iştira edilebilir bir akreditife göre, lehtar açısından daha güvenlidir.

İştira Akreditifleri, özellikle akreditif teyitsiz olduğunda, Görüldüğünde Ödemeli (Sight) ve Teyitsiz bir akreditife kıyasla lehtarın ödemesini daha hızlı almasını sağlar.

Örneğin Görüldüğünde Ödemeli (Sight) ve Teyitsiz bir akreditifte Lehtar vesaik asıllarının Amir Banka’ya gönderilip, postada geçen sürelere ek olarak Amir Banka'nın 5 iş günü de inceleme süresini bekleyerek ödemesini alır. Eğer vesaik rezervli ise, rezervin kabul süresiyle birlikte bu bekleme süresi yani ödemenin alınması 5 iş gününü de aşabilir.

Buna karşılık, Sight, By Negotiation ve Teyitsiz açılan teyitsiz bir akreditifte, lehtar genellikle kendi ülkesinde bulunan ve akreditif şartlarında iştira görevi/yetkisi verilen bankaya vesaik asıllarını ibraz ettiğinde, yukarıda bahsedilen süreleri beklemeden ödemesini İştira Bankası’ndan alabilir.

İştira Bankası burada vesaiki Lehtar’dan belli bir faiz, komisyon tahsil ederek satın alır ve vesaik asıllarını Amir Banka’ya gönderir. Amir Banka’dan ödemesini alamaz ise Lehtar ile yaptıkları anlaşma gereğince bedeli Lehtar’dan tahsil eder.

Yine Vadeli ve By Negotiation açılan Teyitsiz bir akreditifte Lehtar vadeden önce istediği bir anda vesaiki İştira Bankası’na satarak ödemesini vadeden önce tahsil edebilir.