20.04.2024
İştira Akreditifleri (BY Negotiation Akreditifler)
İştira akreditifleri; lehtarın ibraz ettiği yükleme belgelerinin amir banka tarafından akreditif şartlarında yetkilendirilen bir banka tarafından satın alınmasına olanak sağlayan akreditiflerdir.
Amir banka tarafından akreditif şartlarında yetkilendirilen iştira bankası; yükleme belgeleri kendisine ibraz edildiğinde, akreditif şartlarına göre inceleme yaptıktan sonra vesaiki satın alarak bedelini lehtara öder ve riski kendisine ait olmak üzere belgeleri akreditifte belirtilen varsa teyit bankası ya da doğrudan amir bankaya gönderir.
İştira akreditifleri lehtar için ödemeyi hızlı alabilmesi için avantaj sağlar. Yükleme belgelerini iştira bankasına ibraz ettikten sonra ve iştira bankası belgeleri akreditif şartlarına uygun bulup satın aldıktan sonra ödemesini hemen almış olur.
Belgelerin teyit bankası tarafından incelenmesini ya da akreditif teyitsiz ise amir bankaya gönderilip incelenerek akreditifte öngörülen valörde ödenmesini beklemek zorunda kalmaz.
- Akreditif Teyitsiz ise İştira Bankası Lehtar’a yaptığı ödemeyi; eğer vesaik Amir Banka tarafından uygun bulunmaz ve ödeme hiçbir şekilde gerçekleştirilmez ise, Lehtar’a rücu edebilecek şekilde (with recourse) yani geri dönülebilir şekilde gerçekleştirir. Böyle bir durumda satın aldığı yani ödemesini gerçekleştirdiği ancak Amir Banka’dan tahsil edemediği vesaik bedelini Lehtar’dan tahsil eder.
- Akreditif Teyitli ise İştira Bankası Lehtar’a yaptığı ödemeyi; vesaiki bir kez uygun bulmuşsa Lehtar’a rücu edemeyecek şekilde yani geri dönülemez şekilde (without recourse) gerçekleştirmiş olur. Amir Banka rezerv bulsa dahi kendisi vesaiki uygun bularak ödeme yaptığından Lehtar’dan bedeli geri isteme hakkı yoktur.
Akreditiflerde kullanılan diğer ödeme koşullarıyla karşılaştırıldığında; By Negotiation akreditiflerin açılış yüzdesi diğer akreditif türlerinin çok çok üzerindedir.
İştira Akreditifleri özellikle akreditif Teyitsiz ise; Lehtar’ın ödemesini hızlı bir şekilde alabilmesini sağlar. Örneğin By Negotiation açılmayan Sight ve Teyitsiz bir akreditifte Lehtar vesaik asıllarının Amir Banka’ya gönderilip, postada geçen sürelerle birlikte 5 iş günü de inceleme süresini bekleyerek ödemesini alır. Vesaik rezervli ise rezerv kabul süresi ile birlikte bu süreler 5 iş günlük inceleme süresinin de çok daha üzerinde olabilir.
Oysa Sight ve By Negotiation açılan Teyitsiz bir akreditifte; Lehtar kendi ülkesinde bulunan İştira etmekle görevlendirilen bankaya vesaik asıllarını ibraz ettiğinde; yukarıda bahsedilen sürelerin hiç birisini beklemeden ödemesini İştira bankasından alır. İştira Bankası burada vesaiki Lehtar’dan belli bir faiz, komisyon tahsil ederek satın alır ve vesaik asıllarını Amir Banka’ya gönderir. Amir Banka’dan ödemesini alamaz ise Lehtar ile yaptıkları anlaşma gereğince bedeli Lehtar’dan tahsil eder.
Yine Vadeli ve By Negotiation açılan Teyitsiz bir akreditifte Lehtar vadeden önce istediği bir anda vesaiki İştira Bankası’na satarak ödemesini vadeden önce tahsil edebilir.
By Negotiation akreditifler özellikle Uzak Doğu’ya açılan veya Uzak Doğu’dan açılan akreditiflerde en çok kullanılan akreditif türlerindendir.
Teyitsiz İştira Akreditiflerinde; İştira Bankası akreditif vesaikini satın alarak belli bir faiz, komisyon, masraf kesintisini vesaik bedelinden düşerek Lehtar’a ödemeyi gerçekleştirirken, burada tamamen Lehtar ile karşılıklı bir ilişkiye girmektedir. Vesaik rezervli olduğunda Amir Banka ve/veya Amir bu rezervleri hiçbir zaman kabul etmeyebilir ve İştira Bankası Lehtar’a ödediği vesaik bedelini Amir Banka’dan hiç tahsil edemeyebilir. İştira Bankası vesaiki satın aldığı için Amir Banka vesaikin rezervli olması durumunda bu rezervleri kabul etmek ve ödeme yapmak zorunda değildir. Böyle bir durumda İştira Bankası Lehtar’a rücu edeceğinden ve Amir Banka’dan tahsil edemediği ödemeyi Lehtar’dan geri alacağından; Lehtar’dan akreditif bedelinin temliki dışında başka teminatlar da talep edebilir. İştira Bankası teyitsiz bir akreditifte bu satın alma işlemini yaparken Lehtar’ın riskini taşımaktadır.