30.04.2024
Amir Banka (Issuing Bank)
Amir Banka (Issuing Bank); Amir’in (ithalatçı) akreditif açılış talimatına istinaden akreditif açılışını gerçekleştiren bankadır. Genelde ithalatçının ülkesinde bulunur ve akreditif açılışını gerçekleştirerek akreditif metnini MT 700 SWIFT mesajı aracılığı ile lehtarın (beneficiary) bankasına gönderir.
UCP 600’ün 2.maddesinde Amir Banka (Issuing Bank) aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır:
Issuing bank, (Amir banka), bir amirin (applicant) talebi üzerine veya kendi adına bir akreditif açan banka anlamına gelir.
Amir Banka akreditifi bir kez açtıktan sonra; lehtar (ihracatçı) tarafından akreditif şartları yerine getirildiğinde ve ibrazı istenen tüm belgeler akreditif şartlarına, UCP 600 kurallarına ve uluslararası bankacılık standartlarına uygun bir şekilde ibraz edildiğinde, lehtara karşı geri dönülemez bir ödeme taahhüdü altına girer. Yani Lehtar tarafından Akreditif şartlarına uygun ibraz yapıldığında Amir (ithalatçı) ödeme yapmasa bile Amir Banka vesaik bedelini ödemekle yükümlüdür ve Amir Banka’nın bu yükümlülüğü UCP 600’ün 7 (a) maddesinde açık bir şekilde belirtilmiştir:
Akreditif açıldıktan sonra Amir Banka;
- akreditifi iptal etmek,
- tutarını azaltmak veya
- başka şartlarında değişiklik yapmak
haklarına sahip değildir.
Akreditifin iptal edilmesi ve/veya şartlarında değişiklik yapılabilmesi için Amir’in talimatı gereklidir. Diğer taraftan değişiklik ya da iptal talepleri Amir’in talimatı ile gerçekleştirilmiş olsa da değişikliğin geçerli olması için Lehtar ve varsa Teyit Bankası’nın onayı gerekir. Yani Amir Banka akreditif açtığı andan itibaren Lehtar’a karşı Uygun İbraz durumunda geri dönülemez bir taahhüt altına girmiş olur.
Bu durum UCP 600’ün 7 (b) maddesinde aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:
Bir amir banka akreditifi açtığı an itibariyle ibrazı karşılamakla dönülemez biçimde yükümlüdür.
Amir Banka akreditif açılışını kredili çalıştığı müşteriler için gerçekleştirir. Yani bir müşterisinin akreditif açılışı talebini gerçekleştirebilmesi için söz konusu müşteriye gayri nakdi kredi limiti tesis etmiş olması ve bu limitin de kullanılabilir bakiyesinin yeterli olması gereklidir. Bunun altında yatan en önemli neden; Lehtarın yüklemeyi gerçekleştirip Uygun İbraz yapması durumunda Amir Banka’nın ödeme yapmak zorunda olmasıdır. Bu nedenle de bankalar akreditif kapsamında gerçekleştirmek zorunda kalabilecekleri ödemeleri müşterisinden tahsil edebilmeyi güvence altına almak ister ve kredi limiti olmayan müşterilerine akreditif açılışı gerçekleştirmezler.
Diğer taraftan bir müşterinin bir banka nezdinde kullanılabilir bir akreditif limitinin bulunması, söz konusu bankanın müşterinin her akreditif açılış talimatını işleme almak zorunda olduğu ve/veya işleme alabileceği anlamına gelmemektedir. Bunun nedenleri uygulamada sıklıkla; bankanın muhabirlik ağının söz konusu işlem için uygun olmaması, teyitli akreditiflerde müşteri tarafından talep edilen teyit bankasının akreditif açılışını gerçekleştirecek bankaya tahsis ettiği limitlerin dolu olması ve/veya halihazırda mevcut bir limit bulunmaması, bankanın iç politikaları uyarınca akreditife konu olan tarafların (satıcı, satıcının yerleşik olduğu ülke, yükleme ve boşaltma limanları, malın orijini vb.) ve/veya malın cinsinin sakıncalı bulunması, akreditif açılışı için bankanın verdiği fiyatlamanın müşteri tarafından yüksek bulunması vb. olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu noktada UCP 600’ün 4(a) maddesi de müşterisine akreditif açılışı için kredi tesis eden bankayı aşağıda yazılı olduğu şekilde korumaktadır.
Bir lehtar hiçbir durumda bankalar arasında veya amir ile amir banka arasında mevcut sözleşme ilişkilerinden yarar sağlayamaz.
Söz konusu maddeye göre ihracatçı firma da akreditif açılışı için ithalatçıya limit tesis eden bankayı, akreditif açılışı için zorlayamaz ve/veya ithalatçının akreditif açılışını gerçekleştirmediği durumlarda ithalatçının bankasında hak talep edemez. Amir ve bankası arasındaki kredi ilişkisi UCP 600 kapsamı dışındadır. Bu nedenle de akreditif bir kez açıldıktan sonra teknik olarak ihracatçının (lehtar) muhatabı akreditifin açılışını gerçekleştiren Amir Banka’dır ve ithalatçı (Amir) her ne kadar akreditifin açılışı için talimatı vererek süreci başlatan taraf olsa da akreditif ilişkisinde taraf kabul edilmez.
Amir Banka akreditif açılışı için kullanılan MT 700 SWIFT mesajında SENDER alanında yer alan bankadır.
Amir Banka’nın temel sorumlulukları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Akreditifi, uluslararası bankacılık uygulamaları ve UCP 600 çerçevesinde açmalıdır.
- Akreditifi amirin talimatlarına uygun olarak açmalı, uluslararası bankacılık uygulamaları ve UCP 600 kurallarına aykırı talep olması durumunda amiri bilgilendirmelidir.
- Amirin değişiklik taleplerine vakit geçirmeksizin cevap vermelidir. (olumlu ya da olumsuz)
- Belge ibrazında, belgeleri vakit geçirmeden incelemeli; eğer belgeleri akreditif şartlarına uygun bulmuş ise ödemeyi gerçekleştirmeli ya da vade kabulünü lehtara bildirmeli, eğer belgeleri akreditif şartlarına uygun bulmuyorsa derhal lehtara rezerv bildiriminde bulunmalıdır.