Teyit Bankası ve Akreditif Değişiklikleri: UCP 600 Kuralları
Açılmış bir akreditife değişiklik yapılması sürecinde eğer akrediytif teyitli ise Teyit Bankası da önemli bir rol oynar. UCP 600’ün 10. maddesi, akreditif değişikliklerinin taraflar üzerindeki etkilerini ve onay süreçlerini düzenler. Aşağıda, Teyit Bankası’nın rolü ve sorumlulukları detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
Akreditif Değişiklik Talebi ve Amir Banka’nın Değişikliği Gerçekleştirmesi
Akreditife değişiklik talebi, hem Amir (ithalatçı) hem de Lehtar (ihracatçı) tarafından yapılabilir. Ancak, değişikliğin yapılabilmesi için Amir’in talimatı gereklidir. Amir Banka, müşterisinin (Amir) talimatına dayanarak akreditifi değiştirme yetkisine sahiptir. Ancak, Amir Banka’nın bu talimatı yerine getirme zorunluluğu yoktur. Değişiklik, Amir Banka’nın onayına bağlıdır.
Diğer taraftan, halihazırda açılmış bir akreditife yapılan değişikliğin geçerli olabilmesi için Lehtarın ve varsa Teyit Bankası’nın onayı gereklidir. UCP 600 – Madde 10(a)'da bu konu aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:
"Bir akreditif, Amir Banka’nın, varsa Teyit Bankası’nın ve Lehtarın onayı olmadan değiştirilemez veya iptal edilemez."
Yani UCP 600'ün yukarıdaki maddesine göre Teyit Bankası, akreditif açılışından sonra akreditif şartlarında değişiklik yapıldığında bu değişiklikleri kabul etmek yani teyit kapsamına dahil etmek zorunda değildir. Örneğin aşağıdaki durumlarda Teyit Bankası değişiklik talebini reddedebilir:
- Değişiklik, bankanın iç politikalarına uygun olmayabilir
- Değişikliğin içeriği yerel mevzuata aykırı olabilir
- Değişiklik Teyit Bankası'nın uyum kuralları açısından sakıncalı bulunabilir (örneğin, akreditif kapsamında yüklenecek malın yasaklı olması, yükleme/boşaltma limanlarının yasaklı olması, belgeleri düzenleyenlerin tarafların yasaklı olması, malın orijinin yasaklı bir ülke olması gibi hususlar)
Teyit Bankası’nın Değişikliği Kabul Etmesi Durumu
Değişikliğin Kabul Edilmesi ve Teyit Kapsamına Alınması:
Teyit Bankası, bir değişikliği teyidi kapsamına almayı kabul ederse, bu durumu yazılı olarak bildirmek zorundadır. UCP 600 – Madde 10(b) maddesinde bu konu aşağıdaki şekilde belirtilmiştir.
Teyit Bankası’nın Değişikliği Reddetmesi Durumu
Değişikliği Teyit Kapsamına Almadan İhbar Etme:
Teyit Bankası, bir değişikliği teyidi kapsamına almadan yalnızca ihbar etmeyi seçebilir. Bu durumda:
- Teyit Bankası, durumu gecikmeksizin Amir Banka’ya ve ihbar yazısında Lehtar’a bildirmelidir.
- Bu durumda, Teyit Bankası değişiklikle ilgili herhangi bir sorumluluk üstlenmez.
Akreditif Değişikliklerinde Teyit Bankası Tarafından Risk Değerlendirmesi
Yukarıda bahsedilen kriterlerin yanında Teyit Bankası, akreditif şartlarındaki değişiklikleri değerlendirirken, değişikliğin risk artırıcı veya azaltıcı unsurlar içerip içermediğini dikkate alır:
Risk Artırıcı Değişiklikler:
- Akreditif vadesinin veya ödeme vadesinin uzatılması.
- Akreditif tutarının veya tolerans oranının artırılması.
- Bankanın uyum politikalarına aykırı unsurların eklenmesi.
Bu tür değişiklikler, Teyit Bankası'nın değişikliği reddetmesi başka bir deyişle teyidi kapsamına almamasının en yaygın sebeplerindendir. Teyit Bankası'nın teyit eklemek için Amir Banka'ya tahsis ettiği limitlerin dolu olması ve limit artırımı yapmak istememesi ise temel nedenlerdendir.
Risk Azaltıcı veya Risk Unsuru İçermeyen Değişiklikleri:
- Talep edilen belgelerin sayısının artırılması.
- Belirli belgelerin silinmesi veya eklenmesi.
- En son yükleme tarihinin veya ibraz süresinin değiştirilmesi.
- Akreditif tutarının veya tolerans oranının azaltılması.
- Ödeme vadesinin kısaltılması
Bu tür değişiklikler, genellikle Teyit Bankası tarafından kabul edilir.
Değişikliğin Teyit Bankası Tarafından Lehtara İhbar Edilmesi
Teyit Bankası, bir değişikliği teyidi kapsamına aldığını yazılı olarak bildirdiği andan itibaren, değişiklikle ilgili tüm maddelerden geri dönülemez şekilde sorumlu olur. Bu bağlayıcılık, UCP 600’ün 10(b) maddesi ile aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
''Teyit bankası bir değişikliği teyidinin kapsamı içine alabilir; bu durumda değişikliği ihbar ettiği an itibariyle dönülemez biçimde bağlı olacaktır. Bununla beraber teyit bankası bir değişikliği teyidinin kapsamına almadan ihbar etme yolunu seçebilir; bu taktirde durumu gecikmeksizin amir bankaya ve ihbar yazısında lehtara bildirmelidir.''
Sonuç olarak, Teyit Bankası, akreditif değişikliklerinde kritik bir role sahiptir ancak değişiklikleri kabul etme veya reddetme konusunda bağımsız bir yetkiye sahiptir. Değişikliklerin teyit kapsamına alınması durumunda, Teyit Bankası bu değişikliklerden geri dönülemez şekilde sorumlu olur. Ancak, değişikliklerin bankanın politikalarına, mevzuata veya risk yönetimi kriterlerine uygun olmaması durumunda, Teyit Bankası değişikliği reddetme hakkına sahiptir. Bu süreçte, Teyit Bankası’nın yazılı bildirimde bulunması ve durumu tüm taraflara gecikmeksizin iletmesi büyük önem taşır.