Akreditif Nedir?

Akreditifin mantığını anlamak için öncelikle, tarafların neden akreditifli ödeme şekline ihtiyaç duyduğunu kavramak gerekir. Bu ödeme yönteminin temel amacı, ithalatçı ve ihracatçı arasında mal ve paranın, her iki tarafın da hak ve çıkarlarını aynı anda koruyarak el değiştirmesini sağlamaktır.

Diğer ödeme yöntemleri göz önünde bulundurulduğunda, akreditif, her iki tarafı aynı anda maksimum düzeyde koruyan bir ödeme şekli olarak öne çıkar.

• İhracatçı açısından: Akreditif, peşin ödeme kadar güvenli olmasa da, uygun ibraz yapılması durumunda ödeme garantisi sağlar.
• İthalatçı açısından: Mal mukabili ödeme kadar güvenli olmasa da, malların yüklenmemesi riskine karşı koruma sağlar.

Bu ödeme yöntemi, hem ithalatçı hem de ihracatçı açısından risklerin daha dengeli bir şekilde dağıtılmasını sağlar.

Akreditif işlemlerinde, akreditifin türüne göre sürece farklı bankalar dahil olabilse de, en basit haliyle bir akreditifte önemli rol oynayan dört taraf aşağıda kısaca özetlenmiştir:

• Akreditifin açılması için talepte bulunan ve talimat veren taraftır.
• İthalat işlemini gerçekleştiren kişidir.

UCP 600 kapsamında Amir, akreditif ilişkisinin dışında tutulmuştur. Yani, Amir ile Amir Bankası arasındaki ilişki UCP 600 kapsamında ele alınmamaktadır.

• Amirin talebi üzerine akreditifi açan ve ithalatçının bankası olan kuruluştur.

• Lehtar'ın (ihracatçı)  akreditif şartlarına ve UCP 600 kurallarına uygun belgeleri, akreditif şartlarında belirtilen süreler içinde ve istenilen sayıda eksiksiz olarak ibraz etmesi durumunda, Lehtar'a karşı geri dönülemez bir ödeme taahhüdü altına girer.

• Genellikle Lehtar'ın talebi ve Amir Banka'nın yetkilendirmesi üzerine akreditife teyit ekleyen bankadır.

• Çoğunlukla ihracatçının ülkesinde bulunur ve 'Uygun İbraz' durumunda Amir Banka ile aynı ödeme yükümlülüğünü üstlenir. Bu doğrultuda, Lehtar'ın (İhracatçı/Beneficiary) akreditif şartlarına ve UCP 600 kurallarına uygun belgeleri, belirtilen süreler içinde ve istenilen sayıda eksiksiz olarak ibraz etmesi durumunda, Lehtar'a karşı geri dönülemez bir ödeme taahhüdü altına girer.

• Lehine akreditif açılan taraf olup, ihracatçı firmadır.
• Akreditife konu malların yüklemesini gerçekleştirir ve akreditif şartlarında belirtilen belgeleri, UCP 600 kurallarına ve akreditif şartlarına uygun şekilde, istenilen sayıda, eksiksiz ve belirtilen süreler içinde ibraz ettiğinde, akreditif kapsamında ödemesini alır.
• Lehtar, malları üreten bir firma olabileceği gibi, üçüncü bir taraftan tedarik ettiği ürünleri satan bir firma da olabilir.

Akreditif açılışı için kullanılan MT 700 SWIFT mesajında, temel olarak Amir ve Lehtar arasında mal alım satımına ilişkin üzerinde mutabık kalınan sözleşme şartlarına dair bilgiler yer alır. Bu bilgiler özetle aşağıdaki gibidir:

Ödeme Şekli ve Vade

• Akreditif kapsamında ödeme belli bir vade içerecek mi yoksa ''görüldüğünde ödemeli'' mi olacak?
• Hangi ödeme şekli kullanılacak? (BY PAYMENT, BY DEF PAYMENT, BY ACCEPTANCE, BY NEGOTIATION)
• Vade içeren bir ödeme şekli kullanılacaksa, ödeme vadesi kaç gün olacak?
• Akreditif teyitli mi yoksa teyitsiz olarak mı açılacak?

Akreditif Tutarı ve Döviz Cinsi

• Akreditifin döviz cinsi ne olacak?
• Akreditif tutarı ve/veya malın miktarı üzerinde artı/eksi tolerans olacak mı?

Akreditifin Süresi ve Yükleme Detayları

• Akreditifin vadesi ne olacak?
• En son yükleme tarihi ne olacak?
• Yükleme periyodu bilgisi talep ediliyor mu?
• İbraz süresi ne olacak?

Malın Cinsi ve Teslimat Detayları

• Malın cinsi ve miktarı akreditif metninde nasıl belirtilecek?
• Akreditifte birim fiyat belirtilecek mi?
• Mal nereden yüklenecek ve nerede teslim edilecek?
• Kısmi yüklemeye izin verilecek mi?
• Aktarmaya izin verilecek mi?
• Malın menşei hangi ülke olacak?

Taşıma ve Sigorta

• Taşıma hangi ulaşım yoluyla gerçekleştirilecek?
• Hangi taşıma belgesi talep edilecek?
• Hangi teslim şekli ve INCOTERMS versiyonu belirtilecek?
• Sigortadan kim sorumlu olacak?

Talep Edilecek Belgeler

• Hangi belgeler talep edilecek? (Fatura, konşimento, menşe şahadetnamesi vb.)
• Akreditifte özel şartlar yer alacak mı?

Banka Bilgileri ve Masraf & Komisyonlar

• Banka masraf ve komisyonları kim tarafından ödenecek?
• Lehtar, akreditifin hangi banka tarafından kendisine ihbar edilmesini talep ediyor?
• Lehtar, akreditife hangi bankanın teyidini eklemesini talep ediyor?

• İbraz edilen belgelerin akreditif şartlarına ve/veya UCP 600 kurallarına uygun olmaması,
• Belgelerin kendi içinde çelişkili olması,
• Eksik belge ibraz edilmesi.