Akreditif Ödeme Şekli

Akreditifin mantığını anlamak için öncelikle, tarafların neden akreditifli ödeme şekline ihtiyaç duyduğunu kavramak gerekir.

Temel olarak hiç bir dış ticaret işlemi;

• ihracatçı gönderdiği malın/hizmetin ödemesini almadan
• ithalatçı da ödemesini yaptığı malı/hizmeti teslim almadan

tamamlanmış sayılmaz.

Ticaret ilişkisi ne kadar sorunsuz başlamış olursa olsun, bazı durumlarda:

• İhracatçılar, sözleşme şartlarını eksiksiz yerine getirmiş olsalar bile ödemelerini geç alabilir, hiç alamayabilir ya da sipariş ithalatçı tarafından tek taraflı iptal edilerek, halihazırda yüklenmiş ve ithalatçının ülkesine ulaşmış mallar teslim alınmayabilir.
• İthalatçılar ise ödemesini yaptığı malı/hizmeti teslim alamayabilir, geç teslim alabilir ya da mallar beklenen kalitede çıkmayabilir.

Yukarıda belirtilen temel risklere ek olarak, dış ticaret işlemlerinde birçok başka risk faktörü de bulunmaktadır.

Diğer ödeme yöntemleriyle karşılaştırıldığında, akreditif, ihracatçı için en güvenli ödeme yöntemi ya da ithalatçı için en güvenli ödeme yöntemi olarak değerlendirilemez. Çünkü ihracatçı açısından en güvenli yöntem peşin ödeme, ithalatçı açısından ise mal mukabili ödeme şeklidir.

Buna rağmen, akreditif, hem ihracatçı hem de ithalatçı için risklerin daha dengeli bir şekilde dağıtılmasını sağlayan bir ödeme yöntemi olarak öne çıkar.

Akreditif işlemlerinde, akreditifin türüne bağlı olarak sürece farklı bankalar dahil olabilir. Ancak en temel haliyle, bir akreditifte önemli rol oynayan dört taraf aşağıda kısaca özetlenmiştir:

• Akreditifin açılması için talepte bulunan ve talimat veren taraftır.
• İthalat işlemini gerçekleştiren kişidir.

UCP 600 kapsamında Amir, akreditif ilişkisinin dışında tutulmuştur. Yani, Amir ile Amir Bankası arasındaki ilişki UCP 600 kapsamında ele alınmamaktadır.

• Amirin talebi üzerine akreditifi açan ve ithalatçının bankası olan kuruluştur.
• Lehtar'ın (ihracatçı)  akreditif şartlarına ve UCP 600 kurallarına uygun belgeleri, akreditif şartlarında belirtilen süreler içinde ve istenilen sayıda eksiksiz olarak ibraz etmesi durumunda, Lehtar'a karşı geri dönülemez bir ödeme taahhüdü altına girer.

• Genellikle Lehtar'ın talebi ve Amir Banka'nın yetkilendirmesi üzerine akreditife teyit ekleyen bankadır.
• Çoğunlukla ihracatçının ülkesinde bulunur ve 'Uygun İbraz' durumunda Amir Banka ile aynı ödeme yükümlülüğünü üstlenir. Bu doğrultuda, Lehtar'ın (İhracatçı/Beneficiary) akreditif şartlarına ve UCP 600 kurallarına uygun belgeleri, belirtilen süreler içinde ve istenilen sayıda eksiksiz olarak ibraz etmesi durumunda, Lehtar'a karşı geri dönülemez bir ödeme taahhüdü altına girer.

• Lehine akreditif açılan taraf olup, ihracatçı firmadır.
• Akreditife konu malların yüklemesini gerçekleştirir ve akreditif şartlarında belirtilen belgeleri, UCP 600 kurallarına ve akreditif şartlarına uygun şekilde, istenilen sayıda, eksiksiz ve belirtilen süreler içinde ibraz ettiğinde, akreditif kapsamında ödemesini alır.
• Lehtar, malları üreten bir firma olabileceği gibi, üçüncü bir taraftan tedarik ettiği ürünleri satan bir firma da olabilir.

Akreditif açılışı için kullanılan MT 700 SWIFT mesajında, temel olarak Amir ve Lehtar arasında mal/hizmet alım satımına ilişkin üzerinde mutabık kalınan sözleşme şartlarına dair bilgiler bulunur. Bu bilgiler özetle aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

Ödeme Şekli ve Vade

• Akreditif kapsamında ödeme belli bir vade içerecek mi yoksa ''görüldüğünde ödemeli'' mi olacak?
• Hangi ödeme şekli kullanılacak? (BY PAYMENT, BY DEF PAYMENT, BY ACCEPTANCE, BY NEGOTIATION)
• Vade içeren bir ödeme şekli kullanılacaksa, ödeme vadesi kaç gün olacak?
• Akreditif teyitli mi yoksa teyitsiz olarak mı açılacak?

Akreditif Tutarı ve Döviz Cinsi

• Akreditifin döviz cinsi ne olacak?
• Akreditif tutarı ve/veya malın miktarı üzerinde artı/eksi tolerans olacak mı?

Akreditifin Süresi ve Yükleme Detayları

• Akreditifin vadesi ne olacak?
• En son yükleme tarihi ne olacak?
• Yükleme periyodu bilgisi talep ediliyor mu?
• İbraz süresi ne olacak?

Malın/Hizmetin Tanımı ve Teslimat Detayları

• Malın cinsi ve miktarı akreditif metninde nasıl belirtilecek?
• Akreditifte birim fiyat belirtilecek mi?
• Mal nereden yüklenecek ve nerede teslim edilecek?
• Kısmi yüklemeye izin verilecek mi?
• Aktarmaya izin verilecek mi?
• Malın menşei hangi ülke olacak?

Taşıma ve Sigorta

• Taşıma hangi ulaşım yoluyla gerçekleştirilecek?
• Hangi taşıma belgesi talep edilecek?
• Hangi teslim şekli ve INCOTERMS versiyonu belirtilecek?
• Sigortadan kim sorumlu olacak?

Talep Edilecek Belgeler

• Hangi belgeler talep edilecek? (Fatura, konşimento, menşe şahadetnamesi vb.)
• Akreditifte özel şartlar yer alacak mı?

Banka Bilgileri ve Masraf & Komisyonlar

• Banka masraf ve komisyonları kim tarafından ödenecek?
• Lehtar, akreditifin hangi banka tarafından kendisine ihbar edilmesini talep ediyor?
• Lehtar, akreditife hangi bankanın teyidini eklemesini talep ediyor?

• İbraz edilen belgelerin akreditif şartlarına ve/veya UCP 600 kurallarına uygun olmaması,
• Belgelerin kendi içinde çelişkili olması,
• Eksik belge ibraz edilmesi.