Akreditifin mantığını anlamak için; öncelikle akreditifli ödeme şekline tarafların neden ihtiyaç duyduğunu anlamak gerekir.
Temel amaç paranın ve malın ithalatçı ve ihracatçı arasında; iki tarafın da aynı anda hak ve çıkarlarını koruyarak el değiştirmesini sağlamaktır.
Diğer ödeme yöntemleri göz önünde bulundurulduğunda; akreditif her iki tarafı aynı anda maksimum şekilde koruyacak ödeme şekli olarak diğerlerinden ayrılır. Yani; ihracatçı açısından düşünüldüğünde akreditif ödeme şekli Peşin Ödeme şekline göre daha güvenli değildir. Çünkü ihracatçının akreditif kapsamında uygun ibrazda bulunamaması riski vardır. Aynı şekilde ithalatçı için de Mal Mukabili Ödeme şekli göz önünde bulundurulduğunda daha güvenli değildir. Ancak aynı anda hem ithalatçı hem ihracatçı açısından Akreditif ödeme şeklinde risklerin dağılımı daha dengelidir.
Akreditifin tanımına geçmeden önce, akreditifli işlemlerde önemli rol oynayan taraflardan dördü çok kısa bir şekilde aşağıda özetlenmiştir:
Amir (Applicant/İthalatçı): Akreditifin açılması için talepte bulunan ve talimat veren taraftır. İthalat işlemini gerçekleştirecek olan taraftır aynı zamanda. Diğer taraftan UCP 600 kapsamında Amir; akreditif ilişkisinin dışında tutulmuştur. Yani Amir Banka ve Amir arasındaki ilişki UCP 600 kapsamında ele alınmamıştır.
Amir Banka (Issuing Bank): Amirin talebi üzerine akreditifi açan bankadır. Aynı zamanda ithalatçının bankasıdır. Amir Banka, Lehtar'ın (İhracatçı, Beneficiary) akreditif şartlarına ve UCP 600 kurallarına uygun belgeleri, akreditif şartlarında istenilen sayıda ve eksiksiz olarak akreditif şartlarında belirtilen süreler içerisinde ibraz etmesi durumunda, Lehtara karşı geri dönülemez ödeme taahhüdüne girer.
Teyit Bankası (Confirming Bank): Amir bankanın talebi üzerine akreditife teyit ekleyen bankadır. İhracatçının ülkesinde bulunur ve amir banka ile aynı ödeme yükümlülüğüne girer. Yani Lehtar'ın (İhracatçı/Beneficiary) akreditif şartlarına ve UCP 600 kurallarına uygun belgeleri, akreditif şartlarında istenilen sayıda ve eksiksiz olarak akreditif şartlarında belirtilen süreler içerisinde ibraz etmesi durumunda, Lehtara karşı geri dönülemez ödeme taahhüdüne girer.
Lehtar (Beneficiary/İhracatçı): Lehine akreditif açılan taraftır. Aynı zamanda ihracatçı firmadır. Akreditife konu malların yüklemesini yapar ve akreditif şartlarında belirtilen belgeleri akreditif şartlarına ve UCP 600 kurallarına uygun olarak, akreditif şartlarında istenilen sayıda ve eksiksiz olarak ve akreditif şartlarında belirtilen süreler içerisinde ibraz ettiğinde akreditif tahtında ödemesini alır. Lehtar malları aynı zamanda üreten bir firma da olabilir ya da üçüncü bir taraftan tedarik ettiği ürünleri satan bir firma da olabilir.
Akreditif; ‘’ithalatçıyı ödeme yaptığı halde malların yüklenmemesi, ihracatçıyı da malları yüklediği halde ödemesini alamaması riskine karşı aynı anda güvence altına alan dış ticaret ödeme şeklidir.’’
Akreditif çok temel ve geniş anlamda aşağıdaki şekilde tanımlanabilir:
‘’ithalatçı (amir) ve ihracatçı (lehtar) arasında belirlenen ve akreditif metninin içeriğini oluşturan şartların ihracatçı tarafından yerine getirilmesi koşuluyla; ithalatçının bankasının (Amir Banka) ihracatçıya karşı kesin ödeme taahhüdünü içeren bir anlaşma’’
Biraz daha detaylandırıldığında akreditif;
akreditif şartlarında istenen belgelerin, UCP 600 kurallarına ve akreditif şartlarına uygun olarak ve akreditif şartlarında belirlenen süreler içerisinde ihracatçı firma (lehtar) tarafından akreditifi açan bankaya (amir banka) akreditif şartlarında istenen sayıda ve eksiksiz ibrazı durumunda (uygun ibraz); akreditifi açan bankanın ihracatçı firmaya (lehtar) karşı geri dönülemez ve kesin ödeme taahhüdünü içeren bir anlaşmadır.
Akreditif çok temel ve geniş anlamda aşağıdaki şekilde tanımlanabilir:
''ithalatçı (amir) ve ihracatçı (lehtar) arasında belirlenen ve akreditif metninin içeriğini oluşturan şartların ihracatçı tarafından yerine getirilmesi koşuluyla; ithalatçının bankasının (Amir Banka) ihracatçıya karşı kesin ödeme taahhüdünü içeren bir anlaşma’’
Biraz daha detaylandırıldığında akreditif;
''akreditif şartlarında istenen belgelerin, UCP 600 kurallarına ve akreditif şartlarına uygun olarak ve akreditif şartlarında belirlenen süreler içerisinde ihracatçı firma (lehtar) tarafından akreditifi açan bankaya (amir banka) akreditif şartlarında istenen sayıda ve eksiksiz ibrazı durumunda (uygun ibraz); akreditifi açan bankanın ihracatçı firmaya (lehtar) karşı geri dönülemez ve kesin ödeme taahhüdünü içeren bir anlaşmadır.''
Alıcı ve satıcı arasında belirlenen şartlar temel olarak aşağıdaki şekildedir:
- Malın/hizmetin tanımı,
- Malın/hizmetin miktarı/kalitesi,
- Malın/hizmetin birim fiyatı ve toplam tutarı,
- Teslim şekli,
- En geç ne zamana kadara yükleme yapılabileceği,
- Malın yükleneceği ve teslim edileceği yer,
- Hangi belgelerin hazırlanacağı,
- Malın ne şekilde taşınacağı
- Ödemenin ne zaman yapılacağı
- Kısmi yükleme yapılıp yapılamayacağı
- Taşıma sırasında aktarma yapılıp yapılamayacağı
- Sözleşmenin ne zamana kadar geçerli olduğu
Lehtar (ihracatçı), akreditif şartlarına uygun olarak belge ibraz etmediğinde belgeler Rezervli olacak ve Amir Banka ve varsa Teyit Bankası'nın ödeme yükümlülüğü ortadan kalkacaktır.
REZERV (Discrepancy): İhracatçının ibraz ettiği belgelerin akreditif şartlarına ve/veya UCP 600 kurallarına uygun olmaması ve/veya belgelerin kendi içerisinde çelişkili olması ve/veya eksik belge ibrazı yapılmasıdır.