01.01.2025
Akreditif Açılışı: İthalatçıların Sorumlulukları ve Kritik Noktalar
Her ne kadar Amir (Applicant, ithalatçı firma), akreditif açılışı ve varsa değişiklikleri için Amir Banka'ya talimat veren ve ithalat işlemini gerçekleştiren taraf olsa da, Amir Banka, Lehtar ve varsa Teyit Bankası arasındaki akreditif ilişkisinde taraf olarak kabul edilmez.
Amir ile Amir Banka arasındaki ilişki UCP 600 kapsamı dışında değerlendirilir.
Akreditif açılışından sonra Amir, akreditifin değişikliği veya iptali için Amir Banka'ya talimat verebilir ancak Amir Banka bu değişiklik veya iptal taleplerini yerine getirmek zorunda değildir. Amir Banka bu talepleri yerine getirse bile Lehtar ve varsa Teyit Bankası kabul etmediği sürece değişiklikler veya iptal talebi geçerli olmaz.
Bu durum, akreditifin bağımsız bir ödeme garantisi olmasını sağlayan temel prensiplerden biridir.
Akreditif Açılış Talimatı Hazırlarken Amir’in Sorumlulukları
Amir, yukarıdaki nedenlerden dolayı akreditif açılış talimatını çok dikkatli bir şekilde hazırlamalıdır. Akreditif bir kez açıldıktan sonra, Amir Banka, Lehtar ve varsa Teyit Bankası’nın rızası olmadan akreditif şartlarında değişiklik yapılamayacağını ve/veya akreditifin iptal edilemeyeceğini bilmelidir.
Amir’in akreditifli işlemlerdeki sorumlulukları şu şekilde özetlenebilir:
- Akreditif açılış talimatını açık, net, eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlamak
- Akreditif açılış talimatını lehtar ile mutabık kaldıkları şartlara uygun olarak hazırlamak
- Akreditif şartlarında talep edilecek belgeleri, düzenleyecek taraf ve belge türü detaylarıyla birlikte eksiksiz bildirmek; ayrıca, gümrükten malları çekerken ihtiyaç duyacağı belgeleri belirleyip bu belgeleri akreditif şartlarında talep etmek
- Kalite Belgesi, Gözetim Belgesi vb. belge taleplerinde; belge üzerinde yer almasını istediği ve mallara ilişkin karşılanması ve kanıtlanması gereken spesifikasyonları veya kalite gerekliliklerini açıkça belirtmek ve kimin tarafından düzenlenmesini istediğini bildirmek
- Belgeler üzerinde Amir Banka'nın bildirmediği geçerli bir rezerv tespit ettiğinde, Amir Banka'yı derhal bilgilendirmek
- Amir Banka'nın akreditif ödemesini gerçekleştireceği gün hesaplarını müsait hale getirmek
- Lehtarın değişiklik taleplerine vakit geçirmeksizin cevap vermek. (olumlu ya da olumsuz)
- Ödemeyi geciktirmek ya da gerçekleştirmemek amacıyla belgeler üzerinde ICC kurallarına aykırı rezerv bulmaya çalışmamak
Akreditif Şartlarının Sözleşme Şartlarına Uygun Olmasının Önemi
Bankalar, akreditif metnini oluştururken Amir (Applicant, İthalatçı) tarafından hazırlanan akreditif açılış talimatı üzerindeki bilgileri esas alır. Bu nedenle, talimat üzerindeki bilgilerin ithalatçı firma tarafından sözleşme şartlarına uygun olarak doldurulması büyük önem taşır.
- Akreditif açılış talimatında UCP 600 kurallarına veya bankacılık standartlarına aykırı bir şart bulunması durumunda, bankalar müşterilerini bilgilendirir ve düzeltme ya da değişiklik talep edebilir.
- Ancak, bankalar ithalatçı ve ihracatçı arasında yapılan detaylı sözleşme şartlarını görmedikleri için ve genellikle akreditif açılış talimatının yanında sadece temel detayların yer aldığı Proforma Fatura olduğu için, akreditif şartları ile sözleşme şartları arasında uyumsuzluk varsa müşterilerini uyarmaları genellikle mümkün değildir.
Bu nedenle, ithalatçı firma:
- Daha sonraki aşamalarda gereksiz yazışmaların önüne geçmek,
- Akreditif değişikliği için ekstra masraf ödememek ve
- Zaman kaybı yaşamamak için
akreditif şartlarının ihracatçı firmanın yerine getirebileceği ve mutabık kalınan şartlar olduğuna azami dikkat göstermelidir.
Akreditif Açılışı Öncesinde Amir Tarafından Yapılması Gerekenler
Taslak Akreditif Metnini İhracatçı ile Paylaşmak:
- İthalatçı firma, akreditif açılışından önce, akreditif henüz taslak halindeyken bir kopyasını ihracatçı firmaya göndermeli ve akreditif metni üzerinde mutabık kalmalıdır.
Akreditif Metninde Talep Edilen Belgelerin Açık, Net ve Eksiksiz Olmasını Sağlamak:
- Akreditif şartlarında istenen belgelerin açık, net ve eksiksiz bir şekilde yazıldığından emin olmalıdır.
- Malları gümrükten çekerken ihtiyaç duyacağı belgelerin, ülkesinin ithalat ve gümrük mevzuatına uygun şekilde talep edilmesi gerektiğini göz önünde bulundurmalıdır.
Özel Şartları Belgeye Bağlamak:
- İthalatçının istediği ve/veya gümrükte veya sigorta yapma aşamasında ihtiyaç duyacağı özel şartlar mutlaka belgeye bağlanmalıdır.
- Belgeyle desteklenmeyen şartların bankalar tarafından dikkate alınmayacağı unutulmamalıdır.
Örnek:
- Akreditif metninde yer alan “Geminin yaşı 30’un üzerinde olmamalıdır.” gibi bir ifade bankalar açısından geçerli bir şart olarak kabul edilmez ve dikkate alınmaz.
- Bunun yerine, “Nakliye firması tarafından düzenlenmiş ve geminin yaşının 30’un üzerinde olmadığını gösteren bir sertifika” talep edilmesi daha anlamlı olacaktır.
Akreditif Şartlarını Dikkatlice İncelemek:
- Akreditif açılışına onay vermeden önce, akreditif şartlarını dikkatlice incelemelidir.
- Akreditif bir kez açıldıktan sonra, herhangi bir madde için değişiklik yapmak istediğinde, kendi talebinin tek başına yeterli olmayacağını ve değişikliğin Amir Banka, Lehtar ve varsa Teyit Bankası tarafından da kabul edilmesi gerektiğini bilmelidir.
Sonuç
- Amir, akreditif açılış talimatını açık, net ve eksiksiz hazırlamalıdır.
- Akreditif şartlarında değişiklik veya iptal, tüm tarafların onayıyla mümkündür.
- Belgelerin doğru ve akreditife konu mal özelinde gümrük mevzuatına uygun şekilde eksiksiz talep edilmesi, gereksiz masraf ve zaman kaybını önler.
- Akreditif açılışı öncesinde, akreditif metninin taslağı ihracatçıyla paylaşılmalı ve akreditif şartları üzerinde karşılıklı uzlaşılmalıdır.
- Bankalar, akreditif açılış sürecinde UCP 600 kurallarına aykırı şartlar ve/veya metinde herhangi bir uyumsuzluk olması durumunda tarafları uyarır ve bilgilendirir. Ancak, ithalatçı ve ihracatçı arasındaki sözleşme detaylarını görmedikleri için, sözleşme şartlarına uygun akreditif metninin oluşturulmasında sorumluluk büyük ölçüde ithalatçı firmaya aittir.
Akreditif açılış süreçleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki yazılarımıza göz atabilirsiniz.