Akreditifi Diğer Ödeme Şekillerinden Ayıran Üç Temel Unsur
Akreditif çok temel ve geniş anlamda aşağıdaki şekilde tanımlanabilir:
''Akreditif şartlarında istenen belgelerin, UCP 600 kurallarına ve akreditif şartlarına uygun olarak ve akreditif şartlarında belirlenen süreler içerisinde ihracatçı firma (lehtar) tarafından akreditifi açan bankaya (amir banka) akreditif şartlarında istenen sayıda ve eksiksiz ibrazı durumunda (uygun ibraz); akreditifi açan bankanın ihracatçı firmaya (lehtar) karşı geri dönülemez ve kesin ödeme taahhüdünü içeren bir anlaşma.''
Bu tanımda yer alan üç temel unsur, akreditifi diğer ödeme yöntemlerinden ayırır ve taraflar için daha güvenilir hale getirir:
- Ödeme Yükümlülüğünün Geri Dönülemez Olması
- Kesin Ödeme Yükümlülüğü
- Uygun İbraz
Ödeme Yükümlülüğünün Geri Dönülemez Olması
Akreditif bir kez açıldıktan sonra;
- Amir Banka,
- Lehtar ve
- Teyit Bankası (varsa)
tarafından onaylanmadan iptal edilemez veya şartları değiştirilemez.
Bu durum, ithalatçı firmanın (amir) akreditif açılışı için talimat veren taraf olmasına rağmen, akreditif açıldıktan sonra:
- Malları almaktan vazgeçme,
- Siparişi iptal etme,
- Sipariş tutarını azaltma,
gibi haklara tek başına sahip olmamasını sağlar.
Aynı şekilde, Amir Banka, akreditifi açtıktan sonra lehtarın ve varsa teyit bankasının onayı olmadan:
- Akreditifi iptal edemez,
- Akreditif tutarını azaltamaz,
- Akreditif şartlarını değiştiremez,
- İhracatçı tarafından ibraz edilen uygun belgeleri reddedemez ve ödemeyi geciktiremez.
Bu özellik, akreditifi hem ihracatçı hem de ithalatçı için güvenilir bir ödeme yöntemi haline getirir.
Kesin Ödeme Yükümlülüğü
İhracatçı firma (lehtar) tarafından uygun ibraz yapıldıktan sonra, Amir Banka ve varsa Teyit Bankası için kesin ödeme yükümlülüğü doğar.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta şudur:
İhracatçı firma, yüklemeyi gerçekleştirip akreditif şartlarına uygun belgeleri Amir Banka’ya ve varsa Teyit Bankası’na ibraz ettiğinde, ithalatçı firma:
- Ödemeyi yapacak durumda olmasa,
- Ödemeyi yapmak istemese veya
- Ödemeyi geciktirmek istese bile,
Amir Banka ve varsa Teyit Bankası, ithalatçıdan bağımsız olarak ihracatçıya ödeme yapmakla yükümlüdür.
Bu durum, ihracatçı firmayı koruyan en önemli unsurlardan biridir.
Uygun İbraz
Amir Banka ve varsa Teyit Bankası için kesin ödeme yükümlülüğünün ön koşulu, ihracatçı tarafından uygun ibrazın yapılmasıdır.
Uygun İbraz, şu şekilde tanımlanabilir:
- Akreditif şartlarında belirtilen belgelerin,
- UCP 600 kurallarına ve uluslararası bankacılık standartlarına uygun olarak,
- Akreditif şartlarında belirtilen süreler içinde,
- Amir Banka, Teyit Bankası ve/veya Görevli Banka’ya eksiksiz ve doğru şekilde sunulmasıdır.
Uygun İbraz'da Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Belgeler, eksiksiz ve istenen sayıda olmalıdır.
- Belgeler, UCP 600’de belirtilen şekil şartlarına uygun olmalıdır.
- Belgeler arasında herhangi bir tutarsızlık ve çelişki olmamalıdır.
- İbraz, akreditif vadesi ve belirtilen süreler içinde yapılmalıdır.
- Yükleme, akreditifte belirtilen en geç yükleme tarihine kadar gerçekleştirilmelidir.